چرا باید این مقاله را بخوانید؟
بدن درد و کوفتگی بدن، موضوعی است که اکثر افراد، کم و بیش تجربه کردهاند. این موضوع میتواند ناخوشایند باشد. و فعالیتهای روزمره را با مشکل مواجه کند. احتمالا عطسه کردن در زمان گرفتگی عضلانی، برای همه دردناک بوده است. علاوه بر این، راه رفتن با عضلاتی که به شدت خشک و دردناک هستند، میتواند آزاردهنده باشد. اما علت این دردها و راههای درمان آنها چیست؟ این موضوع را به طور علمی و جامع در مجلهی سلامت دکترتو بررسی خواهیم کرد.
بدن درد یا کوفتگی بدن چه علتی میتواند داشته باشد؟
درد بدن، علامت شایع بسیاری از بیماریها و مشکلات است. یک علت شایع بدن درد، فعالیت ورزشی و تمرینهای سخت بدنی است که باعث خسته شدن عضلات شما میشود. این خستگی عضلانی باعث ایجاد درد شده و تا زمانی که به آنها فرصتی برای بهبودی با استراحت ندهید، این درد بهتر نخواهد شد. اگر به شکل مداوم دچار کوفتگی بدن یا ضعف عضلانی هستید که علت مشخص یا توضیحی برای آن نمییابید، ممکن است بیماری زمینهای وجود داشته باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد. در قسمت زیر میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد علت بدن درد و کوفتگی بدن، کسب کنید.
سرماخوردگی یا آنفولانزا
سرماخوردگی و آنفولانزا، هر دو عفونت ویروسی هستند که باعث التهاب در بدن میشوند. هنگام حملهی ویروس به بدن، سیستم ایمنی بدن برای مقابله با آنها تلاش میکند و التهاب رخ میدهد. التهاب، به ویژه در گلو، سینه و ریهها، میتواند باعث ایجاد درد شود. ممکن است تمام بدنتان نیز درد داشته باشد، زیرا بدن شما برای مبارزه با عفونت بسیار سخت تلاش میکند. سایر علائم شایع سرماخوردگی یا آنفولانزا عبارتند از: عطسه یا سرفه، مخاط رنگی و غلیظ، خشن شدن صدا، گلو درد و سردرد.
استراحت، نوشیدن مقدار زیادی آب و غرغره کردن آب گرم و نمک به کاهش درد گلو کمک میکند. داروهای بدون نسخه مانند سودوافدرین و ایبوپروفن میتوانند به تسکین علائم و درد شما کمک کنند. اگر علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا بیش از چند هفته ادامه یابند یا اگر نمیتوانید به درستی غذا بخورید، بنوشید یا نفس بکشید، به پزشک مراجعه کنید.
کم خونی
کم خونی به علت کاهش عملکرد سلولهای قرمز خون رخ میدهد. در کم خونی بافتهای بدن اکسیژن کافی دریافت نمیکنند. در نتیجه، در بیماری کم خونی، بسیاری از قسمتهای بدن، درد میکند. کم خونی دلایل زیادی دارد. شایعتین علتهای کم خونی شامل کمبود آهن، فولات یا ویتامین B12 میباشد، که با مصرف مکمل، این کمبود قابل درمان است.
کم خونی میتواند علائم دیگری نیز ایجاد کند. علائم دیگر کم خونی شامل: خستگی، ضربان قلب غیر طبیعی، سرگیجه، سردرد، درد قفسهی سینه، سرد شدن پا یا دست و رنگ پریدگی پوست است.
ویروس کرونا
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC)، اخیرا شش علامت جدید COVID-19 را به لیست رسمی خود اضافه کرده است که بدن درد و کوفتگی بدن نیز جزو آن میباشد. درد عضلانی یا میالژی، کمی کمتر از سایر علائم کرونا ویروس رایج است. درد عضلانی ناشی از عفونت کرونا ویروس، در اثر آسیب به فیبرهای ماهیچهای توسط خود ویروس ایجاد میشود. این ویروس همچنین یک واکنش التهابی را در بدن ایجاد میکند که از طریق سایتوکاینهای التهابی که اساساً سیستم ایمنی بدن را فعال میکنند، باعث تخریب غیر طبیعی بافت میشود. درد عضلانی مرتبط با COVID-19 معمولاً به شکل حساسیت به لمس عضله یا درد در زمان حرکت عضله، احساس میشود. در حالی که دردهای مربوط به ورزش یا آسیب ناشی از تمرین، بیشتر در یک عضلهی خاص متمرکز هستند.
علاوه بر سرفهی خشک، تنگی نفس و تب که علائم اصلی و استاندارد تشخیصی بیماری کرونا هستند، CDC همچنین سردرد، لرز، از بین رفتن حس بویایی و چشایی، گلودرد و درد عضلات را در لیست علائم کرونا ویروس قرار میدهد.
مونونوکلئوز عفونی
مونونوکلئوز که به آن “بیماری بوسیدن” نیز گفته میشود، توسط ویروس ابشتن بار (Epstein-Barr) ایجاد میشود. مونونوکلئوز بسیار مسری است و یکی از شایعترین علتهای بدن درد است. التهاب و تورم باعث انسداد مجاری هوایی میسود، در نتیجه درد و خستگی بدنی رخ میدهد.
علائم دیگر مونونوکلئوز عفونی عبارتند از: خستگی شدید، تورم لوزهها یا غدد لنفاوی، راش پوستی، گلو درد و تب.
پنومونی یا ذات الریه
ذات الریه یا عفونت ریهها، میتواند بر کل سیستم تنفسی، تعریق و سایر کارکردهای مهم بدن تاثیر بگذارد. اگر نتوانید به خوبی نفس بکشید، بدن شما نمیتواند برای سالم نگه داشتن گلبولهای قرمز و بافتهای بدن، اکسیژن کافی را دریافت کند. این موضوع میتواند باعث بدن درد شود.
علائم دیگر پنومونی عبارتند از: سرفه، درد در قفسهی سینه، خستگی، بی حالی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، تنگی نفس، گرگرفتگی، عرق سرد و تب.
فیبرومیالژیا
بیماری فیبرومیالژیا، باعث میشود فرد در تمام بدن از جمله ماهیچهها و استخوانهایش احساس خستگی کند. علت فیبرومیالژیا نامشخص است، اما وقایع استرس زا مانند ضربهی جسمی، جراحی و عفونت ممکن است آن را ایجاد کنند.
علائم دیگر فیبرومیالژیا شامل مشکلات خواب، حساسیت به نور یا صدا، سفتی عضلات به خصوص در زمان صبح، مشکل در به خاطر سپردن یا فکر کردن و احساس سوزن سوزن شدن در دست و پا.
سندرم خستگی مزمن
سندرم خستگی مزمن (CFS) شرایطی است که با وجود استراحت یا خواب زیاد، فرد همچنان احساس خستگی و ضعف میکند. در این حالت بدن احساس استراحت یا تازگی نمیکند و همچنین درد در عضلات و مفاصل کل بدن نیز ایجاد میشود.
از دیگر علائم سندرم خستگی مزمن میتوان به این موارد اشاره کرد: مشکلات خواب، گلو درد، سردرد، مشکل در به خاطر سپردن یا فکر کردن، سرگیجه و سردرگمی.
آرتروز
آرتروز به علت التهاب در مفاصل اتفاق میافتد. علت آرتروز میتواند شکستگی یا عفونت در غضروف مفصلی باشد. علاوه بر این، بیماریهای خود ایمنی که قسمتهای اطراف مفاصل را درگیر میکنند، مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس (SLE) میتوانند باعث درد مفاصل و محدودیت حرکت شوند.
علائم دیگر آرتریت عبارتند از: سفتی مفاصل، ورم مفاصل، گرما یا قرمزی اطراف مفاصل و از دست دادن توانایی حرکت مفاصل.
لوپوس
در بیماری لوپوس، سیستم ایمنی به بافتهای خودی بدن از جمله رگهای خونی، اندامها و مفاصل حمله میکند. به دلیل آسیب و التهاب ناشی از این بیماری خود ایمنی، بدن درد در بیماران مبتلا، شایع است.
از علائم دیگر لوپوس میتوان به خستگی، راش پوستی، تب، تورم یا قرمزی در اطراف مفاصل، تشنج و حساسیت به نور خورشید، اشاره کرد.
بیماری لایم
بیماری لایم به علت آلودگی با باکتری بورلیا بورگدورفری (Borrelia burgdorferi) ایجاد میشود. این باکتری از طریق نیش کنه به بدن انسان منتقل میشود. درد، به خصوص در عضلات و مفاصل، یک علامت شایع بیماری لایم است. اگر بیماری لایم درمان نشود، میتواند باعث ایجاد بیماریهای عصبی-عضلانی-مفصلی مانند ورم مفاصل و فلج شود.
بیماری لایم علائم دیگری نیز دارد که عبارتند از: خستگی، گرگرفتگی و عرق سرد، تب و سردرد.
هیستوپلاسموز
هیستوپلاسموز یک عفونت قارچی است که در اثر اسپورهای موجود در هوا ایجاد میشود. منشا این اسپورها، از خاک یا مدفوع خفاشها یا پرندگان است. این شرایط بیشتر در اطراف پروژه های ساختمانی، مزارع یا غارها وجود دارد که مقادیر زیادی اسپور در هوا آزاد میشود. کوفتگی و درد بدن، علامت شایع هیستوپلاسموز است. علائم دیگر هیستوپلاسموز عبارتند از: تب، لرز، درد قفسهی سینه، سردرد و سرفه.
مولتیپل اسکلروزیس
تصور میشود که بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است. در این بیماری، سیستم عصبی مرکزی مورد هدف قرار میگیرد. و بافت اطراف سلولهای عصبی به نام میلین به دلیل التهاب مداوم تجزیه میشوند. این آسیب توانایی سیستم عصبی را در انتقال صحیح سیگنالهای عصبی مختل میکند. در نتیجه باعث ایجاد احساس درد، سوزن سوزن شدن یا احساسات غیرطبیعی میشود.
علائم دیگر MS عبارتند از: ضعف. خستگی، تاری دید. کوری موقتی یا دائمی که معمولاً فقط یک چشم درگیر میشود. مشکل در راه رفتن یا اختلال در تعادل. مشکل در به خاطر سپردن و اختلال در فکر کردن.
کم آبی یا دهیدراسیون
آب یک عنصر اساسی برای عملکرد طبیعی و سالم بدن است. بدون آب، بدن نمیتواند بسیاری از فرایندهای مهم از جمله تنفس و هضم را به درستی انجام دهد. در نتیجه، اخلال در روند طبیعی بدن به علت کم آبی، میتواند درد جسمی ایجاد کند. اگر به اندازهی کافی آب ننوشید، به ویژه در یک روز گرم یا خشک، میتوانید به سرعت آب از دست بدهید. طبق توصیهی پزشکان، شما باید هر روز حدود هشت لیوان آب بنوشید. مخصوصا اگر از نظر جسمی فعال هستید و زیاد عرق میکنید. اگر به دلیل بیماری مانند اسهال دچار کمبود آب بدن هستید، آب زیادی بنوشید. نوشیدن آب یا نوشیدنیهای دارای الکترولیت اضافی مثل پودر ORS، میتواند به شما در جایگزینی الکترولیتهای از دست رفته در اسهال کمک کند.
سایر علائم کم آبی بدن عبارتند از: ادرار تیره، سرگیجه، خستگی و تشنگی شدید.
کمبود خواب
نداشتن خواب کافی میتواند بر سلامت کلی تأثیر بگذارد. هر فرد در هر شب به حداقل ۶ تا ۸ ساعت خواب نیاز دارید. مرحلهی خواب REM، که در واقع مرحلهی حرکت سریع چشم است، باعث استراحت و بازتوانی مغز میشود. برای سالم ماندن بافتها و سلولهای بدن، نیاز به خواب کافی و مناسب دارید تا مغز طراوت و هوشیاری خود را بازیابد و بدن فرصت استراحت و کسب انرژی مجدد را داشته باشد.
علائم دیگر کمبود خواب شامل این موارد هستند. سردرگمی، خواب آلودگی در طول روز، اختلال در درک مطلب هنگام خواندن یا گوش دادن به صحبت دیگران، اختلال در صحبت کردن و مشکل در به خاطر سپردن چیزها است.
استرس
هنگام مقابلهی بدن با استرس، سیستم ایمنی بدن نمیتواند پاسخ به التهاب را کنترل کند. همچنین بدن نمیتواند با عفونت یا بیماریها مقابله کند. این امر میتواند باعث بدن درد شود زیرا بدن مستعد التهاب و عفونت میشود. اگر فکر میکنید استرس باعث کوفتگی بدن تان میشود، بهتر است تغییرات کوچکی در سبک زندگی روزانهی خود ایجاد کنید تا استرس شما تا حد ممکن کاهش یابد.
کم کاری تیروئید
کم کاری غدهی تیروئید به این معنی است که هورمون تیروئید (تیروکسین) کمتر از حد معمول در بدن وجود دارد. این کمبود باعث میشود احساس خستگی کنید.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک که احتمالا تا پایان عمر با بیماران همراه خواهد بود، ناشی از واکنش سیستم ایمنی بدن به گلوتن است. گلوتن پروتئینی است که در نان، کیک و غلات وجود دارد. بیماری سلیاک با آزمایش خون قابل تشخیص است.
علائم دیگر بیماری سلیاک به جز خستگی و کوفتگی بدن، شامل اسهال، نفخ، کم خونی و کاهش وزن است.
دیابت
یکی از علائم اصلی دیابت نوع ۱ و نوع ۲ احساس خستگی شدید و بدن درد است.
سایر علائم کلیدی که در تشخیص دیابت نقش دارند عبارتند از: احساس تشنگی زیاد. پرنوشی، پرادراری و کاهش وزن است. اگر فکر میکنید علائم دیابت را دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
افسردگی
وقتی افسرده هستید، احساس غم و اندوه زیادی میکنید. علاوه بر این، افسردگی می تواند انرژی شما را تخلیه کند. این امر میتواند خواب شما را مختل کند. یا باعث بیدار شدن از خواب در صبح زود شود. به همین دلیل ممکن است در طول روز احساس خستگی بیشتر و کوفتگی بدن داشته باشید.
کمبود مواد مغذی در بدن
آیا جالب نیست که کمبودهای تغذیهای میتوانند دلیلی برای کوفتگی و درد بدن شما باشند؟ کمبود برخی مواد مغذی عملکردهای بدن و فرایندهای متابولیکی در سطح سلولی را تغییر میدهند. کمبود ویتامین E، منیزیم، اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب امگا۳ میتوانند منجر به بدن درد و کوفتگی شوند. ارتباط کوفتگی بدن و کمبود برخی مواد مغذی را در زیر بررسی میکنیم.
کمبود ویتامین D
کافی نبودن میزان ویتامین D در بدن، میتواند باعث هیپوکلسمی یا کاهش سطح کلسیم خون شود. زیرا بدن برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد. بسیاری از ارگانهای مهم بدن مانند کلیهها و ماهیچهها برای عملکرد صحیح به کلسیم احتیاج دارند. استخوانها نیز برای سالم ماندن وابسته به کلسیم هستند. به همین دلیل، افرادی که دارای کمبود ویتامین D هستند، در اندامها و استخوانهایشان احساس درد میکنند.
علائم دیگر کمبود ویتامین D عبارتند از: گرفتگی بدن، سفتی یا اسپاسم عضلانی، سرگیجه، کاهش حس و تشنج.
کمبود خانوادهی ویتامین B
ویتامینهای گروه B برای غلاف میلین، که از اعصاب شما محافظت می کند، مهم هستند. حدود ۸ ویتامین مختلف B وجود دارد. همه آنها نقش مهمی دارند. ویتامین های B2 (ریبوفلاوین) و B6 (پیریدوکسین) میتوانند به بهبود سندرم تونل کارپ (CTS) کمک کنند. ویتامین B3 (نیاسین) دردهای استئوآرتریت را تسکین میدهد. در نتیجه انعطاف پذیری مفصل و التهاب بهبود مییابد. ویتامین B12 میتواند دردهای عصبی که با سوزن سوزن شدن مشخص میشوند را تسکین دهد.
انواع مختلف ویتامینهای گروه B به راحتی در غذاهای کامل یافت میشوند. مانند گوشت، ماهی، لبنیات، سبزیجات دارای برگ تیره، بادام، بادام زمینی، قارچ، آووکادو، لوبیا و تخم مرغ موجود هستند.
کمبود کلسیم
کلسیم جایگاه مهمی در عملکرد عضلات و عصبها دارد. کلسیم در استحکام استخوانها و کنترل عملکرد عضلات و عصب از اهمیت بالایی برخوردار است. علائم کمبود کلسیم شامل خستگی، گرفتگی عضلات و ضربان قلب غیر طبیعی است. لبنیات و سبزیجات، به خصوص سبزیجات دارای برگهای تیره، یک منبع غنی از کلسیم هستند.
برای درمان بدن درد یا کوفتگی بدن چه رههایی را پیشنهاد میکنید؟
احتمالا وقتی کوفتگی بدن دارید، تنها چیزی که میخواهید رهایی از بدن درد است. ممکن است بهبود بدن درد مقداری طول بکشد. بنابراین صبور باشید و استراحت را فراموش نکنید. گزینههای درمانی شما بستگی به علت اصلی و شدت درد دارد.
داروها و مواد مغذی
پنج داروی معمول در درمان بدن درد استفاده میشوند که این داروها عبارتند از:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS).
گلوکوکورتیکوئیدها (شامل استروئیدهایی مثل پردنیزون و کورتیزون).
داروهای ضد روماتیسمی (DMARDS).
داروهای مخدری (مانند کدئین و مورفین).
مهارکنندهی پمپ پروتون (PPI).
روشهای خانگی
علاوه بر دارو درمانی، برخی روشها نیز در تسکین بدن درد و کوفتگی بدن بی تاثیر نیستند. تغذیه سالم، فیزیوتراپی، طب سوزنی، ماساژ، روان درمانی و یوگا نیز مواردی هستند که از نظر بیماران در بهبود آنها نقش داشته است.
حمام آب گرم
حمام به بهبود خواب کمک میکند.
همچنین در تسکین درد عضلات و سلامت قلب نیز تاثیر دارد.
جالب است بدانید که حمام باعث میشود مقداری کالری بسوزانید!
حمام میتواند علائم سرماخوردگی و آنفولانزا را تسکین دهند.
در تحریکات پوستی، حمام نقش تسکین دهنده دارد.
حمام میتواند به شما کمک کند که برای مدت زمان طولانیتری بیدار بمانید.
منبع: healthline، medicalnewstoday، mayoclinic، ncbi، webmd، clevelandclinicthepaincenter