داروی والپروات سدیم چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف والپروات

سدیم والپروات چیست و چه کاربردهایی دارد؟

نام انگلیسی: Sodium Valproate

نام تجاری:

• شربت رازووالپروات سدیم
• شربت والپروات سدیم
• قرص اپی وال
• قرص دیوالبایوکس
• آمپول اورفیریل

والپروات سدیم، نوعی دارو ی سیستم عصبی مرکزی است که در دسته داروهای ضد تشنج قرار می گیرد. داروی والپروات سدیم ممکن است به عنوان بخشی از درمان دارویی ترکیبی استفاده شود. این بدان معناست که ممکن است لازم باشد آن را با داروهای دیگر مصرف کنید.

قرص والپروات سدیم برای درمان چیست؟

برخی از کاربردهای والپروات در زیر ذکر شده است:

• درمان انواع تشنج مانند: تشنج های جزئی پیچیده، تشنج ابسنس ساده و پیچیده.
• مرحله شیدایی در اختلال دو قطبی 
• پیشگیری از سردردهای میگرنی. 

توجه:

دقت کنید داروی  والپروات سدیم نمی تواند در درمان سردرد های میگرنی نقشی ایفا کند، فقط از بروز آن ها جلوگیری می کند‌.

لیست پزشکان مغز و اعصاب

مکانیسم اثر سدیم والپروات چیست؟

داروی  خوراکی سدیم والپروات متعلق به دسته ای از داروها به نام ضد صرع است. همه داروهای این دسته  به روشی مشابه عمل می کنند. داروی سدیم والپروات با افزایش غلظت مغزی یک ماده شیمیایی خاص به نام گابا (GABA)، باعث کاهش تحریک پذیری سیستم عصبی مرکزی می شود. و در نتیجه باعث کاهش حمله های تشنج و دوره های شیدایی و جلوگیری از سردردهای میگرنی کمک می شود.

اشکال دارویی سدیم والپروات

والپروات سدیم در فرم‌ های تزریقی و خوراکی در ایران موجود است. در زیر به برخی از شایع‌ترین انواع والپروات در ایران اشاره شده است.

• فرم های خوراکی (Oral)

• • • قرص ها(Tablet):
      • اورلپت ال آ فرم پیوسته رهش ۵۰۰ میلی گرم (Orlept LA Extended Release  ۵۰۰ mg)
      • اپی وال ۲۰۰ میلی گرم (Epival 200 mg)
      • اپی وال فرم پیوسته رهش ۵۰۰ میلی گرم (Epival  Extended Release  ۵۰۰ mg)
      • دپاکین فرم آهسته رهش ۲۰۰ میلی گرم (Depakine Delayed Release 200 mg)
      • رهاکین فرم پیوسته رهش ۵۰۰ میلی گرم (Rahakin Extended Release 500 mg)
      • اورلپت فرم انتریک کوتد ۲۰۰ میلی گرم (Orlept Enteric Coated 200 mg)
      • دپاکین کرونو ۵۰۰ میلی گرم (Depakine Chrono 500 mg)
      • دپروموو ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرم (Depromove 250 & 500 mg)
      • دی والبایوکس ۱۲۵، ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی‌ گرم (Divalbiox 125, 250 & 500 mg) 
      • دی والدین ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرم (Divaldin 250 & 500 mg)
      • دی والپروئکس ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرم (Divalproex 250 & 500 mg)
      • والبایوات ۲۰۰، ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرم (Valbioate 200, 250 & 500 mg) 
      • والپومیکس ۱۲۵ و ۲۵۰ میلی گرم (Valpomix 125 & 250 mg)
      • اورلا فرم پیوسته رهش ۲۰۰ میلی گرم (Orla Delayed Release 200 mg).

 

• • • کپسول (Capsule):
      • اورفیریل فرم پیوسته رهش ۳۰۰ میلی گرم (Orfiril Extended Release 300 mg)

 

• • • شربت (Syrup):
      • اورفیریل سافت ۳۰۰ میلی گرم/ ۵ میلی لیتر (Orfiril Saft 300mg/ 5ml)
      • اپیلیم ۲۰۰ میلی گرم/ ۵ میلی لیتر(Epilim 200 mg/ 5 ml)
      • رهاکین ۲۰۰ میلی گرم/ ۵ میلی لیتر (Rahakin 200 mg/ 5 ml)
      • رازو والپروات سدیم ۲۰۰ میلی گرم/ ۵ میلی لیتر (Razo Valproate Sodium 200 mg/ 2 ml).

 

• فرم های تزریقی (Injection)

• • آمپول (Ampule):
    • اورفیریل ۱۰۰ میلی گرم/ ۱ میلی لیتر (Orfiril 100 mg/ ml)
    • رهاکین ۳۰۰ میلی گرم/ ۳ میلی لیتر و ۴۰۰ میلی گرم/ ۴ میلی لیتر (Rahakin 300 mg/ 3 ml & 400 mg/ 4 ml)
    • والپروات آگتانت ۱۰۰ میلی گرم/ ۱ میلی لیتر (Valproate Aguettant 100 mg/ ml) 
    • کانولکس ۱۰۰ میلی گرم/ ۱میلی لیتر (Convulex 100 mg/ ml).

 

• • ویال (Vial):
    • والپروات سدیم ۴۰۰ میلی گرمی (Valproate Sodium 400 mg).

 

• • پودر قابل تزریق (Powder):
    • دپاکین ۴۰۰ میلی گرمی (Depakine 400 mg).

 

دوز مصرفی داروی سدیم والپروات چیست؟

توجه داشته باشید دوز درمان برای بیماران مختلف بسته به نوع بیماری، پاسخ به درمان و صلاحدید پزشک معالج متفاوت است. اطلاعات زیر فقط دوز معمول دارو را شامل می‌شود. اگر دوز مصرفی شما متفاوت است مگر به دستور پزشک معالج خود آن را تغییر ندهید.

• تشنج جزئی پیچیده (Complex Partial Seizure) و تشنج ابسنس (Absence Seizure)

  • دوز معمول ۱۰ تا ۱۵ میلی گرم بر حسب وزن به کیلوگرم
  • یک یا دو بار در روز
  • حداکثر دوز مصرفی روزانه: ۶۰ میلی گرم بر حسب وزن

• دوره شیدایی اختلالات دو قطبی

  • دوز بزرگسالان (۱۸ تا ۶۵ سال):
    • مقدار معمول ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم ۲ تا ۳ بار در روز
    • حداکثر دوز مصرفی روزانه: ۶۰ میلی گرم بر حسب وزن
  • دوز اطفال (زیر ۱۸ سال):
    • سدیم والپروات اثر درمانی بر روی مانیا در کودکان نشان نداده است. بنابراین نباید در افراد مبتلا به شیدایی که کمتر از ۱۸ سال دارند استفاده شود.

• پیشگیری از سردردهای میگرنی

  • دوز بزرگسالان (۱۸ تا ۶۵ سال):
    • دوز معمول ۲۵۰ میلی گرم دو بار در روز یا ۵۰۰ میلی گرم
    • یک بار در روز
    • حداکثر دوز مصرفی روزانه: ۱۰۰۰ میلی گرم 
  • دوز اطفال (زیر ۱۸ سال):
    • سدیم والپروات اثر درمانی بر روی پیشگیری از میگرن در کودکان نشان نداده است. بنابراین نباید در افراد مبتلا به میگرن که کمتر از ۱۸ سال دارند استفاده شود.

داروی سدیم والپروات را چگونه مصرف کنیم؟

توجه داشته باشید که مقدار مصرف و تعداد دفعات مصرف سدیم والپروات به موارد زیر بستگی دارد:

• سن 
• علت مصرف دارو
• وخامت بیماری
• سایر شرایط پزشکی بیمار
• چگونگی واکنش به اولین دوز دارو
• پاسخ به درمان

تمام دستورالعمل های روی برچسب نسخه را مطالعه کنید و راهنمای دارو و برگه‌ی دستورالعمل را بخوانید.

• پزشک ممکن است گاهی اوقات دوز را بر حسب نیاز شما تغییر دهد.
• سدیم والپروات می تواند روی دستگاه گوارش و معده اثر بگذارد و باعث ناراحتی شود. بنابراین بهتر است همراه با غذا و آب فراوان مصرف شود.
• ممکن است چند هفته طول بکشد تا علائم شما بهبود یابد.
• طبق دستورالعمل از دارو استفاده کنید و اگر علائم شما پس از چند هفته درمان بهبود نیافت، به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت عدم بهبود علائم یا بدتر شدن علائم با پزشک خود تماس بگیرید.

نحوه استفاده سدیم والپروات

• اگر سدیم والپروات را به طور منظم مصرف نکنید یا ناگهان مصرف آن را قطع کنید، امکان بروز خطرات جدی وجود دارد. ممکن است شرایط شما بهبود نیابد و یا دچار حملات تشنج شوید.
• اگر یک دوز مصرفی را فراموش کردید،  دارو را در اسرع وقت مصرف کنید. اما اگر نزدیک به نوبت دوز بعدی است، دوز فراموش شده را حذف کنید. همزمان دو دوز را باهم مصرف نکنید. چون می تواند باعث ایجاد عوارض جانبی شدید شود.
• سدیم والپروات می تواند باعث خواب آلودگی و سرگیجه شود.
• هنگام مصرف این دارو مشروبات الکلی خودداری کنید. زیرا می تواند باعث کاهش رفلکس ها، قضاوت نامناسب و خواب آلودگی شما شود.

• قبل از شروع و در طول درمان با سدیم والپروات، پزشک ممکن است شما را از نظر موارد زیر بررسی کند:
  • سطح پلاسمای سدیم والپروات
  • عملکرد کبد
  • دمای بدن
  • سطح آمونیاک خون.
• پزشک همچنین ممکن است شما را از نظر علائم التهاب پانکراس(پانکراتیت) یا افکار و اقدامات خودکشی بررسی کند.

لیست روانپزشکان

عوارض جانبی سدیم والپروات چیست؟

مانند همه داروها سدیم والپروات نیز می‌ تواند عوارض جانبی ایجاد کند. با این وجود بسیاری از افراد هیچ عارضه جانبی نخواهند داشت. ضمناً اگر پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است تشخیص داده که مصرف این دارو بیشتر از مضرات آن به سود شماست.

عوارض جانبی شایع:

• حالت تهوع و استفراغ
• سردرد
• خواب آلودگی
• ضعف
• لرزش
• سرگیجه
• دل درد
• تاری دید یا دید دوتایی
• اسهال
• افزایش اشتها یا از دست دادن اشتها
• افزایش وزن یا کاهش وزن
• ریزش مو
• مشکلات در راه رفتن 

اگر این اثرات خفیف باشد، معمولا طی چند روز یا چند هفته از بین می رود. اگر شدت علائم بیشتر شد یا از بین نرفت، با پزشک خود صحبت کنید.

عوارض جانبی جدی:

در صورت بروز عوارض جانبی جدی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم شما تهدید کننده حیات است با اورژانس تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آن ها می  تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی :
  • لکه های قرمز یا بنفش روی پوست 
  • کبودی شدن قسمت های مختلف بدن 
  • خونریزی از دهان یا بینی
• افزایش سطح آمونیاک در خون:
  • احساس خستگی
  • استفراغ
  • گیجی
• کاهش شدید دمای بدن (هیپوترمی) به زیر ۳۵ درجه سانتی‌ گراد:
  • خستگی
  • گیجی
  • کما
  • تنفس آرام و کم عمق
  • نبض ضعیف
  • لکنت زبان
• واکنش های آلرژیک (حساسیت بیش از حد) از جمله واکنش های حساسیت چند ارگانی:
  • تب
  • بثورات پوستی
  • تاول
  • زخم در دهان 
  • تاول و لایه برداری پوست 
  • تورم غدد لنفاوی 
  • تورم صورت، چشم ها، لب ها، زبان یا گلو
  • مشکل در بلع یا تنفس
  • درد و تورم در اطراف اندام های بدن مانند کبد، کلیه ها، قلب یا عضلات.

• خواب آلودگی یا خواب آلودگی به خصوص در سالمندان
• آسیب کبدی:
  • ضعف
  • تورم صورت
  • بی اشتهایی
  • استفراغ
• پانکراتیت:
  • حالت تهوع  و استفراغ
  • درد شدید شکم
  • از دست دادن اشتها

موارد احتیاط و هشدارها در مصرف سدیم والپروات

سابقه حساسیت:

قبل از مصرف سدیم والپروات اگر به این دارو حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت مشاهده هر یک از علائم واکنش آلرژیک، سریعا به پزشک مراجعه یا با اورژانس تماس بگیرید: 

• کهیر
• تاول و بثورات پوستی شدید 
• تنفس دشوار 
• تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو

سوابق پزشکی:

قبل از مصرف داروی سدیم والپروات سابقه پزشکی خود را به پزشک خود اطلاع دهید مخصوصا:

• بیماری ها و مشکلات کبدی
• مشکلات کلیوی 
• بیماری های ژنتیکی نقص در میتوکندری 
• پلاکت خون پایین 
• سابقه بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب 
• داشتن افکار خودکشی یا سابقه آن

بارداری:

• اگر قصد بارداری دارید و مبتلا به صرع یا اختلال دوقطبی هستید، نباید از این دارو برای درمان استفاده کنید. مگر اینکه علائم شما توسط سایر داروها قابل کنترل نباشد.
• در هنگام استفاده از سدیم والپروات از روش های پیشگیری از بارداری موثر استفاده کنید.
• مصرف سدیم والپروات در بارداری می تواند به جنین آسیب جدی برساند.
• اگر در دوران بارداری از این دارو مصرف شود، جنین را در معرض نقص جدی است.
  
• همچنین این دارو همچنین ممکن است باعث کاهش ضریب هوشی، یادگیری و اختلالات عاطفی در کودک شما شود.

شیردهی: 

• این دارو در شیر مادر ترشح می شود و ممکن است در کودک شیرخوار عوارض جانبی ایجاد کند.
• هنگام استفاده از سدیم والپروات، در مورد خطرات و مزایای شیردهی با پزشک خود صحبت کنید.

سالمندان:

• در سالمندان والپروات با سرعت بیشتری پردازش می شود بنابراین خطر عوارض جانبی بیشتر خواهد بود
• . همچنین ممکن است اثر آرام بخشی بیشتری را تجربه کنند.

اطفال:

• کودکان کمتر از ۲ سال نباید از این دارو استفاده کنند. زیرا در معرض خطر آسیب کبدی هستند به خصوص اگر داروهای دیگری را نیز برای درمان تشنج مصرف می کنند.

 

تداخلات دارویی سدیم والپروات

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای مصرفی شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. در این لیست همه تداخلات دارویی احتمالی نوشته نشده است. پس قبل از مصرف سدیم والپروات لیستی از تمام داروهایی را که استفاده می‌ کنید در اختیار پزشک خود قرار دهید. 

• داروهای بیهوشی مانند پروپوفول 
• سایر داروهای ضد تشنج و پیشگیری کننده از میگرن مانند توپیرامات
• آسپرین
• داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین 
• برخی از آنتی‌ بیوتیک ها مانند ایمی پنم، مروپنم، ریفامپین 
• داروهای ایدز مانند زیدوودین
• قرص های جلوگیری از بارداری حاوی استروژن
• داروهای تثبیت کننده خلق مانند:
  • آمی تریپتیلین،  نورتریپتیلین 
  • دیازپام 
  • لاموتریژین
  • فنوباربیتال 
  • فنی‌ توئین 
  • پریمیدون
  • کاربامازپین

 

علائم اوردوز با سدیم والپروات

اگر از سدیم والپروات بیش از حد استفاده کردید و علائمی جدی مانند مشکلات تنفسی داشتید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

شایع‌ترین علائم اوردوز با سدیم والپروات عبارتند از:

• خستگی شدید
• ضربان قلب نامنظم
• کوما
• مرگ

اگر فکر می‌کنید مقدار زیادی از این دارو را مصرف کرده‌اید سریعا با اورژانس تماس بگیرید.

منبع: webmd/ healthline