در این مقاله میخوانید:
دندان درد و مشکلاتی که با خود به همراه میآورد
دندان درد میتواند علتهای زیاد و گاهی تعجب آوری، داشته باشد. دندان درد ممکن است باعث احساس دردی تیز و ضربان دار شود و کاملا روال زندگی شما را مختل کند. درد دندان میتواند جویدن، صحبت کردن، تمرکز یا حتی خواب شبانه را دشوار کند.
چه دلایلی برای دندان درد وجود دارد؟
دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است به دندانهای شما آسیب وارد کند. در صورتی که این درد را تجربه کردید، لازم است که به دندانپزشک مراجعه کنید تا علت درد پیدا شود و به طور کامل درمان شود. نادیده گرفتن دندان درد فقط به مشکل زمینهای زمان میدهد تا بدتر شود. درمان درد دندان قبل از ایجاد مشکل جدی، آسانتر است. بی توجهی به درد دندان و عدم درمان آن میتواند منجر به از دست دادن دندان شود.
اگر زنان باردار برای درمان دندان درد به اقدامات دندانپزشکی نیاز داشته باشند، زمان توصیه شده برای درمان در سه ماهه دوم بارداری است.
-
وجود پوسیدگی در دندان:
پوسیدگی، در دندان حفره ایجاد میکند و باعث از بین رفتن سطح سخت دندان، که مینا نام دارد میشود. در ابتدا، این حفرهها ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند، اما در نهایت میتوانند منجر به دندان درد شوند، به خصوص اگر حفره بسیار بزرگ باشد یا به اعصاب داخل دندان نزدیک شده باشد. اولین علامت پوسیدگی، احساس درد هنگام خوردن غذای شیرین، خیلی سرد یا خیلی گرم است.
حفرههای کوچک معمولا به راحتی پر شده و فراموش میشوند. اما وقتی بیمار با دردی تقریبا غیر قابل تحمل به پزشک مراجعه میکند، ممکن است گزینههای درمانی دیگری به جز عصب کشی، برای دندانپزشک باقی نماند. هم چنین تجمع غذا و بقایای مواد غذایی بین دندانها، به ویژه اگر بین دندانهای شما فاصله وجود داشته باشد نیز باعث دندان درد میشود.
-
زیاد ورزش کردن:
ورزش برای بدن و ذهن عالی است، اما آیا ممکن است به دندانهای شما آسیب برساند؟
محققان دریافتهاند افرادی که ورزشهای استقامتی انجام میدهند در مقایسه با افرادی که ورزش نمیکنند، بیشتر در معرض فرسایش و پوسیدگی دندان (از بین رفتن مینای دندان) قرار دارند. هرچه بیشتر ورزش کنید، احتمال ایجاد پوسیدگی بیشتر است. دندانپزشکان تصور میکنند که این موضوع ممکن است با کمبود بزاق ارتباطی داشته باشد. بیش از ۹۰ درصد بزاق، از آب تشکیل شده است. زمانی که دهان خشک شود، دندانها در معرض پوسیدگی قرار میگیرند زیرا باکتریها در این محیط به شدت رشد میکنند. اگر هنگام ورزش کردن خیلی عرق میکنید، برای مدت طولانی نفس نفس میزنید و به اندازهی کافی آب نمینوشید تا مایعات از دست رفته دوباره به بدن بازگردند، این موضوع میتواند شما را در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دهد.
-
دندانی که قبلا آن را پر کردهاید دچار مشکل شود:
اگر نیروی زیادی به دندانی که قبلا پر شده است وارد شود، ممکن است موادی که با آنها دندان پر شده است، از جای خود جدا شوند. پوسیدگی در اطراف یا زیر مواد پر کنندهی دندان نیز میتواند باعث شکستگی شود و غذا هنگام جویدن به آن منطقه رانده شود. این فضا میتواند محیطی برای تجمع مواد غذایی جویده شده و در نتیجه رشد باکتریها شود. این پروسه منجر به پوسیدگی بیشتر و ایجاد درد در دندان میشود. احتمالا پس از جدا شدن مواد پر کننده، نبود آنها را روی دندان را حس خواهید کرد. در صورت بروز این مشکل، فورا به دندانپزشک مراجعه کنید تا آن دندان را دوباره پر کند.
هنگامی که ذرات غذا بین دندانها گیر کنند و شما به جویدن ادامه دهید، غذا را بیشتر به درون لثه میرانید. با گذشت زمان، این موضوع باعث ایجاد التهاب و درد میشود. حتی میتواند باعث ایجاد آبسه در امتداد خط لثه شود. خط لثه جایی است که مواد غذایی برای مدت طولانی در آن به دام میافتند و باعث پوسیدگی و عفونت میشوند. ممکن است در محل آبسه، تورم و حتی چرک مشاهده شود. هرچه زودتر آبسه تحت درمان قرار بگیرد بهتر است، زیرا اگر آبسه درمان نشود، میتواند منجر به بیماریهای مختلف لثه شود. به عنوان یک راهکار موثر، فراموش نکنید که روزانه از نخ دندان استفاده کنید.
دندان درد ممکن است در اثر ترک خوردن یا شکستگی دندان رخ دهد. این شکستگی معمولا در کل دندان نیست و در یک قطعه از دندان ایجاد میشود. بیشتر اوقات، گاز گرفتن مواد غذایی سفت باعث شکستگی دندان میشود.
-
رشد دندانهای عقل:
دندانهای عقل، آخرین دندانهای دائمی هستند که در دهان ظاهر میشوند. اگر هنوز دندان عقل شما کامل رشد نکرده یا به شکل نامناسب رشد کرده است یا لثه روی آنها را پوشانده است، ممکن است در برخی مواقع دندان درد را تجربه کنید. به این دلیل که دستیابی به دندانهای عقل با مسواک و نخ دندان دشوار است، بیشتر در معرض خطر التهاب، درد یا عفونت در لثه قرار میگیرید.
در صورت نیاز و با صلاحدید پزشک، بسیاری از افراد با کشیدن دندان عقل از این مشکلات رهایی مییابند.
-
دندان قروچه در شب:
بیشتر افراد حتی نمیدانند که این کار را در خواب انجام میدهند. طبق گفتهی دندان پزشکان، دندان ساییدن یا دندان قروچه با علائمی مانند سردرد، درد در عضلات صورت و سفتی فک همراه است. دندان قروچه حتی میتواند منجر به شکستگی دندان شود.
از روشهای درمان دندان قروچه میتوان به استفاده از محافظ دندان در شب، تزریق بوتاکس در عضلات جونده و استفاده از قرصهای آرام بخش و ضد اضطراب اشاره کرد.
-
اگر وقتی استرس دارید فک خود را میبندید و محکم فشار میدهید:
حتی اگر در شب دندان قروچه نداشته باشید، باز هم ممکن است در طول روز، بدون اینکه متوجه شوید دندانهای خود را روی هم فشار دهید. فشردن دندانها روی یکدیگر، یک واکنش معمول در برابر استرس است. آموزش تکنیکهای آرام سازی به بیماران، برای مقابله با این مشکل کمک کننده است. نفس عمیق بکشید، انگشتان خود را به آرامی در طرفین صورت بکشید. این کار به شل شدن ماهیچههای صورت کمک میکند.
-
وجود اختلال در TMJ یا مفصل فک:
TMJ مخفف مفصل گیجگاهی فکی است، که جمجمه و فک شما را به هم متصل میکند و به شما این امکان را میدهد که خمیازه بکشید، غذاها را بجوید و صحبت کنید. اختلال در عملکرد این مفصل، که TMJ نامیده میشود، میتواند منجر به درد فک شود که بسیار شبیه دندان درد است. این درد ممکن است شبیه به درد دندان قروچه یا فشار دادن فکها به روی یکدیگر باشد. اما این درد بیشتر در نزدیکی گوش احساس میشود.
یکی از علائم مشهود اختلالات TMJ، شنیدن صدای کلیک یا ضربه در زمانی است که بیمار دهان خود را باز میکند. این درد ممکن است خود به خود برطرف شود. برخلاف سایر مفاصل دردناک، نمیتوانید مفصل فک را کاملا بی حرکت کنید، اما لازم است که فعالیتهای اضافی فک مانند آدامس جویدن را به حداقل برسانید. برخی از بیماران نیز ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند که این موضوع نادر است.
-
لثهها در حال عقب رفتن هستند:
برخی از افراد با دندانهای حساس دچار فرسودگی لثه میشوند که همین امر باعث عقب رفتن لثه از روی مینای دندان میشود. عقب رفتن لثه، مثل این میماند که دندان لباس نداشته باشد، بنابراین در معرض آسیب قرار میگیرد. هر بار که دندان با غذاهای گرم یا سرد یا ظروف برخورد میکند، درد ظاهر میشود.
بیشتر دندانپزشکان مسواک زدن با خمیر دندانهای مخصوص دندانهای حساس را توصیه میکنند. این نوع خمیردندان، میتواند به تقویت مینای دندان کمک کند، اما نباید استفاده از آن را متوقف کنید. بنابراین حتی در مسافرت نیز آن را با خود همراه داشته باشید. در برخی بیماران، عقب نشینی شدید لثهها با کمک پیوند لثه قابل درمان است.
عفونت لثه دقیقا باعث درد در دندان نمیشود. در واقع، ممکن است در تشخیص درد دندان از درد لثه دچار مشکل شوید. در نوع خفیف بیماریهای لثه مثل التهاب لثه، لثهها قرمز و متورم شده و باعث ایجاد درد میشوند. معمولا مسواک زدن و استفادهی منظم از نخ دندان میتواند این نوع درد دندان را از بین ببرد.
در صورت عدم درمان، التهاب لثه میتواند منجر به پریودنتیت شود که نوع جدیتری از بیماری لثه است. برای کاهش درد میتوانید از مسکن یا داروهای ضد التهاب استفاده کنید. برای درمان عفونت نیز به آنتی بیوتیک نیاز دارید.
-
ضربه به دندان:
گاهی اوقات دندان درد ناشی از ضربه یا آسیب دیدگی به دندان است. حتی ضربه به سر نیز اگر باعث شود فک شما به هم بخورد، میتواند باعث آسیب به دندانها شود.
در داخل فضای محدود هر دندان، رگها و اعصابی وجود دارند که به علت آسیب دیدن دندانها دچار تورم میشوند. داخل فضای بستهی هر دندان جایی برای تورم وجود ندارد، بنابراین فشار ایجاد شده به استخوان منتقل میشود و مغز، آن را به عنوان درد در دندان تعبیر میکند. خوشبختانه بیشتر آسیبهای خفیف دندان پس از چند روز برطرف میشوند، به شرطی که چیزی را خیلی سخت گاز نگیرید. اما لازم است که برای معاینه، به دندانپزشک مراجعه کنید.
-
مراجعه به متخصص ارتودنسی:
هرکس که تاکنون ارتودنسی انجام داده باشد، احتمالا این تجربه را داشته است که بعد از هر ویزیت کمی درد را احساس خواهد کرد. منطقی است که حرکت دادن دندانها باعث ایجاد درد میشود. حرکت دادن دندانها، اساسا این یک نوع آسیب یا ضربهی کنترل شده است. سیمهای متصل به دندانها، به ریشهی دندانها در فک فشار میآورند و باعث تغییر شکل استخوان و حرکت دندانها میشود.
استفاده از داروهای ضد التهاب در طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از انجام تنظیمات ارتودنسی معمولا میتواند به رفع این ناراحتیها کمک کند.
-
عفونت سینوسها:
کف سینوس درست در بالای ریشهی دندانهای فک بالا قرار دارد. اگر سینوسها عفونی شده باشند، افراد معمولا در دندانهای فک فوقانی و در پشت چشمها، احساس درد میکنند.
دندان دردهایی که به علت عفونت و التهاب در سینوسها رخ میدهد، معمولا فقط به یک دندان محدود نمیشود و چندین منطقه حساس خواهد شد. برای درمان عفونت سینوسها باید به پزشک مراجعه کنید.
-
درد ارجاعی به دندان:
بیماریهای قلبی و سرطان ریه نیز میتوانند باعث دندان درد شوند. در بعضی موارد، دندان درد ممکن است علامت هشدار دهنده برای حملهی قلبی باشد. به دلیل درگیری عصب واگ در بیماری قلبی و ریوی، درد دندان نیز ایجاد میشود. عصب واگ از مغز به سمت اندامهای مختلف بدن از جمله قلب و ریهها میرود و در مسیر خود از فک نیز عبور میکند.
نورالژی عصب تری ژمینال (۳ قلو) و نورالژی عصب پس سری (اکسیپیتال) از بیماریهای عصبی دردناک هستند که باعث تحریک یا التهاب اعصاب سه قلو و اکسیپیتال میشوند. این اعصاب، جمجمه و صورت و دندانها را عصب دهی میکنند. هنگامی که این عصبها ملتهب میشوند، باعث احساس درد در دندانها میشوند.
دندان درد را چگونه درمان کنیم؟
درمان دندان درد به علت زمینهای و میزان آسیب آن بستگی دارد. بهترین راه پیشگیری از دندان درد حفظ سلامت دندانها و لثهها است.
- استفاده از داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، استامینوفن و آسپرین میتواند درد دندان را مقداری تسکین دهد. به این منظور، برای انجام معاینات منظم، به دندانپزشک مراجعه کنید.
- استفاده از ژلها یا خمیرهای بی حس کننده که حاوی بنزوکائین هستند، میتوانند درد را کاهش دهند. برای درمان دندان درد در نوزادان یا کودکان زیر ۲ سال از محصولات حاوی بنزوکائین استفاده نکنید.
- برای تسکین دندان دردی که در شبها به سراغ شما میآید، سر خود را در سطح بالاتری از بدن قرار دهید. اگر خون در سر جمع شود، ممکن است درد دندان را تشدید کرده و شما را در شب بیدار نگه دارد.
- درست قبل از خواب، از خوردن غذاهای اسیدی، سرد یا سفت خودداری کنید. این غذاها میتوانند درد دندان را تشدید کنند.
- دندانهای خود را با دهان شویه بشویید. میتوانید از دهانشویهای که حاوی الکل یا کلرهگزیدین است، برای ضد عفونی و بی حس شدن دندانهای خود استفاده کنید.
- از کیسهی یخ استفاده کنید. روی قسمت دردناک صورت خود بستهی یخ قرار دهید. این کار میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- برخی روشهای طبیعی نیز برای درمان دندان درد استفاده میشوند مانند میخک، پوست انبه، دانه گلابی و پوست آن، برگ سیب زمینی شیرین، برگ آفتابگردان، برگ توتون، عصارهی وانیل، کیسهی چای نعناع خنک شده و سیر.
- دهان خود را با آب نمک بشویید.
- غذاهای نرم مانند ماست یا تخم مرغ خرد شده بخورید و سعی کنید از جویدن غذاهای سفت که باعث ایجاد درد میشوند، خودداری کنید.
- غذاهای شیرین، خیلی گرم یا خیلی سرد نخورید.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن میتواند برخی از مشکلات دندان را بدتر کند.
- دندانهای خود را ۲ بار در روز و هر بار حدود ۲دقیقه، با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- هر روز با استفاده از نخ دندان یا مسواک بین دندانهای خود را تمیز کنید تا بقایای مواد غذایی را پاک کنید.
چه زمانی برای درمان دندان درد به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربهی موارد زیر به دندانپزشک مراجعه کنید:
- دندان درد شدید باشد.
- دندان درد بیش از ۲ روز طول بکشد.
- درد در هنگام باز کردن دهان
- تب
- سردرد
- مشکل در تنفس یا بلع
- برطرف نشدن درد با مصرف مسکن
- قرمز شدن لثهها
- طعم بد دهان
- تورم گونه یا فک
- تورم اطراف چشم یا گردن
|
منبع: webmd، Healthline، medicalnewstoday، medicinenet، mayoclinic، nhs، clevelandclinic، health