در این مقاله میخوانید:
نفازولین چیست؟
نفازولین یک داروی سریع الاثر مقلد سیستم سمپاتیک است که از طریق منقبض کردن عروق کوچک چشم و بینی باعث کاهش احتقان و گرفتگی میشود.
نفازولین در اشکال دارویی قطره و اسپری برای استفاده بینی و چشم موجود است.
اسپری و قطره ی نفازولین، ضد احتقان است که برای تسکین موقتی قرمزی و خارش چشم و بینی به دلیل سرماخوردگی، آلرژی یا تحریکات (مثل شنا، دود، استفاده از لنزهای تماسی) استفاده میشود.
نحوه ی عملکرد نفازولین به چه صورت است؟
نفازولین باعث ترشح نوراپی نفرین در سیستم سمپاتیک می شود. نوراپی نفرین به گیرنده های آلفا آدرنرژیک متصل شده و باعث انقباض عروقی میشود. در نتیجه منجر به کاهش احتقان در محل تجویز می گردد.
نحوه ی استفاده از نفازولین به چه صورت است؟
دستورالعمل های موجود در بسته بندی محصول را با دقت مطالعه کنید و دارو را طبق دستور پزشک مصرف نمایید و اگر سوالی داشتید از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
برای استفاده از قطره های چشمی ابتدا دستان خود را بشویید. برای جلوگیری از آلودگی قطره چکان را لمس نکنید و اجازه ندهید چشم یا هر سطح دیگری را لمس کند.
قبل از استفاده از قطره های چشمی لنزهای تماسی خود را خارج کنید.
اگر میخواهید بعد از استفاده از قطره چشمی از لنز استفاده کنید، حداقل ۱۰ دقیقه بعد از ریختن قطره صبر کنید.
اگر از داروهای دیگر چشمی استفاده می کنید حداقل ۵ دقیقه صبر کنید تا قطره کاملاً جذب چشم شود.
قطره های چشمی قبل از پمادهای چشمی استفاده کنید.
از پاشیدن دارو به داخل چشم یا تیغه بینی خودداری کنید.
اسپری را باد آب داغ بشویید و بعد از هر بار استفاده با دستمال تمیز کنید. اطمینان حاصل کنید آب به داخل آن وارد نمی شود.
مراحل استفاده از قطره چشم:
سر خود را به عقب متمایل کنید به سمت بالا نگاه کنید و پلک پایین خود را بکشید.
قطره چکان را مستقیماً بالای چشم بگیرید و یک قطره داخل چشم بریزید.
به سمت پایین نگاه کنید و به آرامی چشمان خود را به مدت یک تا دو دقیقه ببندید.
یک انگشت خود را گوشه چشم نزدیک بینی قرار دهید و فشار ملایمی وارد کنید؛ این کار از تخلیه دارو از گوشه چشم جلوگیری می کند.
سعی کنید پلک نزنید و چشم را مالش ندهید.
اگر دوز شما بیش از یک قطره است، ابتدا این مراحل را برای چشم دیگر این کار را تکرار کنید.
مراحل استفاده از قطره یا اسپری بینی:
ابتدا بینی خود را به آرامی از هوا پر کنید با استفاده از انگشت خود سوراخ دیگر بینی را ببندید.
در حالی که سر خود را به حالت ایستاده نگه داشتهاید یک اسپری را در سوراخ بینی قرار دهید.
هنگامی که از طریق بینی نفس کشیدید دارو را داخل سوراخ بینی اسپری کنید.
چند بار نفس عمیق بکشید تا مطمئن شوید که دارو به عمق بینی رسیده است.
در صورت نیاز این مراحل را برای سوراخ دیگر بینی تکرار کنید.
دوز مصرفی نفازولین به چه صورت است؟
فرم های از نفازولین که در ایران موجود است به شرح زیر است:
- قطره بینی ۰/۰۵٪
- اسپری بینی ۰/۰۵٪
- قطره چشمی ۰/۱٪
دوز دارو برای بیماران مختلف متفاوت است. اطلاعات زیر فقط دوز معمول دارو را شامل میشود. اگر دوز مصرفی شما متفاوت است، مگر به دستور پزشک معالج خود آن را تغییر ندهید.
احتقان و گرفتگی بینی:
بزرگسالان: یک تا دو قطره یا اسپری از محلول ۰/۰۵٪ در هر سوراخ بینی هر ۶ ساعت (بیشتر از ۷۲ ساعت مصرف نشود)
اطفال بالای ۱۲ سال: مثل بزرگسالان
اطفال زیر ۱۲ سال: توصیه نمیشود.
قرمزی و احتقان چشم:
بزرگسالان: یک تا دو قطره از محلول ۰/۱٪ هر ۳ تا ۴ ساعت در چشم درگیر ریخته شود (بیشتر از ۷۲ ساعت مصرف نشود)
اطفال: توصیه نمیشود
توجه داشته باشید مقدار دارو و همچنین تعداد دوز های که در روز استفاده میکنید به قدرت دارو بستگی دارد.
موارد احتیاط و هشدار در مصرف نفازولین
قبل از مصرف دارو در صورتی که حساسیت به نفازولین یا سایر داروهای این دسته دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورتی که هر کدام از شرایط زیر را دارید قبل از مصرف دارو پزشک خود را مطلع کنید:
توجه داشته باشید این دارو فقط تسکین موقت ایجاد می کند و درمان بیماری شما نیست.
اگر وضعیت شما پس از ۴۸ تا ۷۲ ساعت بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
در خصوص مصرف نفازولین در بارداری به شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو در اطفال می تواند باعث خواب آلودگی و گیجی و همچنین کاهش شدید دمای بدن شود.
نفازولین در کودکان کمتر از ۱۲ سال توصیه نمی شود.
احتقان برگشتی
اسپری و قطره را بیش از حد مجاز استفاده نکنید. زیرا این کار خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد. همچنین بیش از سه روز از این دارو استفاده نکنید. در غیر این صورت ممکن است باعث ایجاد بیماری به نام احتقان برگشتی (rebound congestion) شود. علائم احتقان برگشتی شامل قرمزی طولانی چشم، تورم داخل بینی و افزایش آبریزش بینی است. اگر این اتفاق افتاد استفاده از دارو را متوقف کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
مشاوره با پزشک
عوارض جانبی
اگر پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است تشخیص داده است که مصرف این دارو به سود شماست. توجه داشته باشید بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
در زیر به برخی از عوارض جانبی نفازولین اشاره شده است:
- سوختگی، خشکی و آبریزش بینی
- عطسه
- سرگیجه
- حالت تهوع و استفراغ
- تعریق
- خواب آلودگی
- ضعف
- عصبی شدن
- بدتر شدن قرمزی، خارش و تورم در چشم و اطراف آن
عوارض جانبی جدی:
در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی بعید اما جدی بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید:
بی نظمی ضربان قلب، سردرد، سرگیجه، تغییرات ذهنی و خلقی، مشکلات خواب، لرزش، تعریق غیر معمول، درد چشم و مشکلات بینایی.
واکنش های آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک از جمله: بثورات پوستی، خارش و تورم به خصوص در ناحیه صورت، زبان و گلو، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
استفاده بیش از حد از این دارو ممکن است منجر به افزایش قرمزیچشم و یا افزایش آبریزش بینی (احتقان برگشتی) شود. اگر این اتفاق افتاد یا وضعیت شما پس از ۴۸ تا ۷۲ ساعت ادامه یافت یا بدتر شد به پزشک خود مراجعه کنید.
موارد بالا لیست کامل از عوارض جانبی احتمالی نیست. در صورت مشاهده سایر عوارض به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
تداخلات دارویی
اگر این محصول را تحت نظر پزشک خود مصرف می کنید پزشک یا داروساز از قبل در مورد هرگونه تداخل داروی احتمالی آگاه است. پس قبل از اینکه با پزشک خود مشورت کنید دوز دارو را تغییر ندهید.
از جمله داروهایی که میتواند با نفازولین تداخل دارویی ایجاد کند شامل:
- داروهای مهار کننده ی مونوآمین اُکسیداز (MOA) مانند سلژیلین، لینوزولاید و غیره
توجه داشته باشید مهارکننده مونوآمین اکسیداز را نباید به مدت دو هفته قبل از درمان با نفازولین مصرف کرد.
- داروهای درمان فشار خون مانند متیل دوپا
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند آمی تریپتیلین
مشاوره با پزشک
علائم اوردوز
اگر شخصی بیش از حد از نفازولین استفاده کرد و علائمی جدی مانند مشکلات تنفسی داشت سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
از علائم سوء مصرف نفازولین میتوان به خواب آلودگی، کاهش ضربان قلب، سرگیجه و غش کردن اشاره کرد.
منبع:
mayoclinic , webMD, drugs, drugbank, medscape