بیماری های غده تیروئید، آشنایی با انواع اختلالات و علائم آنها

آیا شما یا یکی از نزدیکانتان دچار بیماری های غده تیروئید هستید؟ احتمالا زمانی که پزشک ابتلا به بیماری غده تیروئید را تایید کرد، به دنبال علت ایجاد آن و عوامل موثر در اختلال غده تیروئید بوده‌اید و برای درمان این بیماری نگرانی‌هایی داشتید. در این مطلب تمامی بیماری های غده تیروئید را به طور مفصل توضیح می‌دهیم و علائم و نحوه درمان این اختلالات را عنوان می‌کنیم.

اگر علائم مشکوکی دارید یا سابقه بیماری های تیروئید در خانواده شما بالا است، حتما با یک متخصص غدد مشاوره داشته باشید. برای انتخاب بهترین پزشکان می‌توانید از سایت دکترتو استفاده کرده و برای تعیین وقت حضوری اقدام کنید. علاوه‌برآن در دکترتو امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصصان وجود دارد.

بیماری های غده تیروئید چگونه ایجاد میشوند؟

غده تیروئید یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم غدد و متابولیسم است. این غده هورمون‌هایی را وارد جریان خون می‌کند و از این طریق سیگنال موردنظر ارسال می‌شود. اما زمانی که به هر دلیلی میزان تولید و ترشح هورمون‌ها کاهش یا افزایش می‌یابد، بدن دچار چالش شده و علائم آن به‌مرور مشخص می‌شود. بیماری های غده تیروئید از این دو حالت خارج نبوده و هر نوع اختلالی در سطح هورمون‌ها زمینه‌ساز بیماری‌های مختلف می‌شود.

غده تیروئید چه نقشی در بدن دارد؟

غده تیروئید که در قسمت جلوی گردن قرار دارد، هورمون‌هایی تولید می کند که در تنظیم عملکرد بسیاری از سیستم‌های بدن نقش دارند. وقتی تولید هورمون‌های تیروئیدی دچار مشکل شود، بیماری های غده تیروئید ایجاد می‌شوند.

تیروئید به وسیله ی هورمون‌هایی که تولید می کند، یعنی T4 (تیروکسین) و T3 (تری یدوتیرونین)، وظایف خود را انجام می دهد. افزایش هورمون‌های تیروئیدی باعث پرکاری تیروئید و کاهش آن‌ها باعث کم‌کاری تیروئید می‌شود.

یکی از وظایف غده تیروئید، تنظیم متابولیسم است. متابولیسم فرآیندی است که در آن غذایی که به بدن وارد می‌شود، به انرژی تبدیل می‌شود. این انرژی در کل بدن استفاده شده تا بسیاری از سیستم‌های بدن به درستی کار کنند. 

در راس تیروئید، غده هیپوفیز وجود دارد که بر تولید هورمون‌های تیروئیدی نظارت می‌کند. هیپوفیز این کار را به وسیله هورمون TSH انجام می‌دهد. هیپوفیز غده کوچکی است که در مغز قرار دارد.

افزایش هورمون‌های تیروئیدی باعث پرکاری تیروئید و کاهش آن‌ها باعث کم کاری تیروئید می‌شود.

انواع مختلفی از بیماری های غده تیروئید وجود دارد که در این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

چه کسانی به بیماری های غده تیروئید مبتلا میشوند؟

بیماری های غده ی تیروئید از شایع ترین بیماری های غدد هستند. این اختلالات می توانند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهند. از جمله مردان، زنان، نوزادان، نوجوانان و افراد مسن.

زنان حدود ۵ تا ۸ برابر بیشتر از مردان به بیماری های غده تیروئید مبتلا می شوند.

این بیماری می‌تواند از بدو تولد وجود داشته باشد (به طور معمول کم کاری تیروئید) و یا با افزایش سن (اغلب بعد از یائسگی در زنان) ایجاد شود.

در صورت وجود شرایط زیر، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری تیروئید باشید:

• سابقه خانوادگی بیماری های غده ی تیروئید
• بیماری زمینه‌ای مانند کم خونی پرنیشیوز، دیابت نوع ۱، نارسایی اولیه غده فوق کلیه، لوپوس، آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی، سندروم شوگرن و سندروم ترنر
• مصرف داروی سرشار از ید مانند آمیودارون
• سن بالای ۶۰ سال، به ویژه در خانم‌ها
• سابقه درمان بیماری های غده تیروئید مانند تیروئیدکتومی (برداشتن تیروئید با جراحی) یا پرتودرمانی
• سابقه سرطان.

کم کاری تیروئید یکی از بیماری های تیروئید

به حالتی که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نکند، کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی) گفته‌می‌شود. موارد مختلفی می‌توانند باعث کاهش تولید هومرون‌های تیروئیدی شوند. هنگامی که غده‌ی تیروئید شما نتواند به اندازه‌ی کافی هورمون بسازد، بدن شما با مشکل مواجه می‌شود. بالانس هورمونی تیروئیدی باعث عملکرد صحیح بدن می‌شود. زمانیکه مقدار هورمون‌های TSH، T3 یا T4 هماهنگ و به اندازه‌ی کافی نباشد، بدن نمی‌تواند به تنظیم متابولیسم همیشگی خود بپردازد و از نظر سیستمی بدن شما دچار مشکل می‌شود.

علائم کم کاری تیروئید

از علائم کم کاری تیروئید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش وزن
• کمبود انرژی
• خستگی
• کاهش ضربان قلب
• افسردگی
• ریزش مو
• خشکی پوست و مو
• خشن شدن صدا
• اختلال در چرخه‌ قاعدگی مانند خونریزی بیش از حد (منوراژی) یا دوره‌های قاعدگی مکرر
• مشکلات گوارشی مانند یبوست
• عدم تحمل هوای سرد

علائم کم کاری تیروئید در زنان

علائم کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار در زنان مانند مردان است. در واقع علائم کم کاری تیروئید را معرفی کردیم و در بیشتر افراد به همین شکل بروز پیدا می‌کند. اما به خاطر تفاوتی که در سیستم تولید مثلی مرد و زن وجود دارد و تفاوت‌های آناتومیکی که طبیعی و فیزیولوژیک هستند، برخی علائم در زن و مرد با هم فرق می‌کند. مثلا مردان مانند زنان پریود نمی‌شوند. این مورد یکی از مواردی است که تفاوت علامت اهمیت پیدا می‌کند.

به نقل از goodrx، در زنانی که با کم کاری تیروئید مواجه هستند، بی‌نظمی‌های پریود اتفاق می‌افتد. در واقع خانمی که به دکتر زنان مراجعه می‌کند و از نامنظم بودن پریود‌های خود شاکی است، باید از نظر عملکرد غده‌ی تیروئید هم بررسی شود. ممکن است که کم کاری تیروئید موارد جدی‌تر مانند اختلال در باروری هم برای خانم ایجاد بکند.

از آنجایی که درمان بیماری کم کاری تیروئید چندان سخت نیست، نیازی به نگرانی نیست. در صورتیکه با هر یک از علائم کم کاری تیروئید مواجه شدید و یا بی‌نظمی در سیکل قاعدگی خود داشتید، با مصرف دارو می‌تواند کم کاری تیروئید خود را درمان کنید و سیکل شما نیز پس از آن منظم خواهد بود.

۱. کم کاری تیروئیدی اولیه

هنگامی اتفاق می‌افتد که غده‌ تیروئید مقدار کمی هورمون تیروئید تولید کند. دلایل کم‌کاری تیروئید اولیه عبارتند از:

• بیماری تیروئیدی خود ایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو
• اختلال عملکرد غده تیروئید به دلیل مصرف دارو به عنوان مثال آمیودارون، مهارکننده‌های تیروزین کیناز یا ایمونوتراپی سرطان
• برداشتن کل یا بخشی از غده تیروئید
• آسیب به تیروئید ناشی از اشعه
• درمان بیش از حد با داروهای ضد تیروئیدی به عنوان مثال متی مازول و پروپیل تیوراسیل

۲. کم کاری تیروئیدی زودرس یا خفیف

ممکن است با افزایش مداوم TSH و سطح طبیعی هورمون T4 ظاهر شود. به این الگو کم‌کاری تیروئید تحت بالینی گفته می شود. با گذشت زمان، کم کاری تیروئیدی تحت بالینی درمان نشده می تواند منجر به بیماری‌های قلبی شود؛ بنابراین در برخی موارد لازم است درمان شود.

۳. کم کاری تیروئید در کودکان

کم‌کاری تیروئید بیشتر در افراد مسن به‌خصوص زنان دیده می‌شود. اما گاهی این مشکل در نوزادان و کودکان نیز دیده می‌شود. ممکن است نوزاد بدون غده تیروئید یا با اختلال در این غده متولد شود. در کم کاری تیروئید در کودکان ابتدا علائم و نشانه‌ها کم است و به‌مرور علائم زیر ایجاد می‌شود.

• زرد شدن پوست و سفیدی چشم
• بزرگ‌شدن و بیرون زدن زبان
• گریه شدید
• فتق ناف

کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان علائمی مشابه بزرگسالان دارد. اما ممکن است نشانه‌های زیر هم ایجاد شود.

• رشد ضعیف و کوتاهی قد
• تاخیر در رشد دندان‌های دائمی
• تاخیر در بلوغ
• رشد ذهنی ضعیف

۴. تیروئید هاشیموتو

تیروئید هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که در آن سلول‌های بدن به تیروئید حمله می‌کنند و به آن آسیب می‌رسانند. تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری ارثی است. این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد. اما بیشتر در خانم‌های میانسال دیده می‌شود. علائم تیروئیدیت هاشیموتو، مشابه علائم کم‌کاری تیروئید است.

علائم کم کاری تیروئید داری یا پرکاری تیروئید؟

برای بررسی علائم به متخصص مراجعه کن.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص غددفوق تخصص غدد تیروئید

پرکاری تیروئید یکی دیگر از بیماری های شایع تیروئید

به حالتی که غده تیروئید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی را تولید کند، پرکاری تیروئید گفته‌می‌شود. در مواردی که غده‌ی تیروئید بیش از اندازه هورمون تیروئیدی می‌سازد و میزان هورمون محرکه‌ی تیروئیدی کاهش پیدا می‌کند، مشکلات دیگری برای بدن ایجاد می‌شود. زمانی شما در سلامت کامل از نظر تیروئید به سر می‌برید که بدن شما به اندازه‌ی طبیعی و کافی هورمون‌های تیروئیدی را در خون خود داشته‌باشد.

اگر مقدار این هورمون‌ها بیش از حد طبیعی شود و غده‌ی تیروئید شما بیش از اندازه‌ی طبیعی فعالیت کند، بدن شما نسبت به حالت طبیعی سوخت و ساز بیشتری دارد و از نظر سیستمی دچار مشکل می‌شود. برای درمان تیروئید پرکار باید ابتدا علائم بیماری را بشناسید و بعد از تشخیص بیماری برای درمان به فوق تخصص غدد مراجعه کنید.

علائم تیروئید پرکار

پرکاری تیروئید باعث ایجاد علائمی می‌شود. علائم پرکاری تیروئید شامل مواردی هستند، مانند:

• کاهش وزن
• اضطراب
• تحریک پذیری
• عصبانی بودن
• اختلال در تمرکز
• بزرگی غده تیروئید
• افزایش ضربان قلب
• شکنندگی مو
• اختلالات چرخه قاعدگی مانند قاعدگی‌های نامنظم یا توقف چرخه قاعدگی
• بزرگ‌شدن سینه در مردان
• حساسیت نسبت به گرما
• لرزش عضلانی

در صورت تجربه علائمی مانند ضربان قلب نامنظم، از دست دادن هوشیاری، سرگیجه و تنگی نفس، لازم است به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید.

علائم پرکاری تیروئید در زنان

همانطور که می‌دانید، علائم پرکاری تیروئید در هر دو جنس شباهت‌های زیادی دارد اما به واسطه‌ی تفاوت‌هایی که بدن زن و مرد دارد، در علائم تفاوت‌های اندکی هم دیده‌می‌شود. یکی از مهم‌ترین مسائل در سلامت یک زن، سلامت جنسی و سیستم تولید مثلی است. از مهم‌ترین نشانه‌های سلامت جنسی یک زن، منظم بودن دوره‌های پریود است. این به معنی آن نیست که هر ماه باید در یک روز مشخص قاعدگی اتفاق بیفتد، بلکه منظور آن است که از هر خونریزی تا خونریزی بعدی، تعداد روزهای مشخصی بگذرد و تفاوت و نوسان آن چندان زیاد نباشد.

اگر زنی به پرکاری تیروئید مبتلا باشد، ممکن است که علامت‌هایی در چرخه‌ی تولید مثلی خود نشان دهد. یکی از تغییراتی که در زنان با پرکاری تیروئید دیده‌می‌شود این است که پریود آنها نامنظم می‌شود. معمولا میزان خونریزی در هر دوره کاهش پیدا می‌کند و حجم خونریزی کم و رقیق‌تر می‌شود. اما از یک خونریزی تا خونریزی بعدی زمان کوتاهی طول می‌کشد و فاصله‌ی بین دوره‌های کاهش پیدا می‌کند. تمامی این بی‌نظمی‌ها می‌توانند باعث نازایی در زن شود.

۱. پرکاری تیروئیدی اولیه

پرکاری تیروئیدی اولیه هنگامی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئیدی تولید‌کند. دلایل پرکاری تیروئیدی اولیه عبارتند از:

• بیماری گریوز
• ندول تیروئیدی سمی یا ندول تیروئیدی خودکار 
• گواتر
• اختلال عملکرد غده تیروئید به دلیل دارو به عنوان مثال آمیودارون یا ایمونوتراپی سرطان
• درمان بیش از حد با هورمون‌های تیروئیدی مثل لووتیروکسین

۲. پرکاری تیروئیدی زودرس یا خفیف

ممکن است با کاهش مداوم TSH و سطح طبیعی هورمون T4 خود را نشان‌دهد. به این الگو پرکاری تیروئیدی تحت بالینی گفته می‌شود. اگر پرکاری تیروئیدی تحت بالینی درمان نشود، با گذشت زمان می‌تواند باعث تشدید پوکی استخوان و آریتمی قلبی شود.

۳. پرکاری تیروئید در کودکان

پرکاری تیروئید در کودکان تقریبا نادر است. از میان هر ۵۰۰۰ کودک یا نوجوان تقریبا ۱ نفر به این اختلال دچار می‌شود. علائم آن در کودکان مشابه بزرگسالان است و می‌توان به‌راحتی آن را مدیریت و درمان کرد.

۴. گواتر

گواتر بزرگ‌شدن غیر سرطانی غده تیروئید است. از علائم شایع گواتر، بزرگ‌شدن غده تیروئید است که با چشم نیز دیده می شود. برخی از افراد مبتلا به گواتر هیچ علائمی نداشته و برخی دیگر دچار علائم پرکاری یا کم‌کاری تیروئید می‌شوند. موارد زیادی می‌توانند باعث ایجاد گواتر شوند. افرادی که به بیماری‌های گریوز، هاشیموتو، ندول تیروئید، تیروئیدیت و سرطان تیروئید مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به گواتر قرار دارند. کمبود ید در بدن از دلایل اصلی ابتلا به گواتر است.  

۵. گریوز

در این بیماری، ممکن است غده تیروئید بیش از حد فعال باشد و بیش از حد هورمون تولید کند. این بیماری ارثی است و ممکن است در هر سنی در مردان یا زنان ایجاد شود، اما بیشتر در زنان با سن ۲۰ تا ۳۰ سال دیده می‌شود. سایر عوامل خطر ابتلا به بیماری گریوز شامل استرس، بارداری و سیگار کشیدن است. علائم بیماری گریوز، مشابه علائم پرکاری تیروئید است.

۶. ندول های تیروئیدی

پرکاری تیروئید می‌تواند به دلیل وجود گره‌هایی باشد که بیش از حد در تیروئید فعالیت دارند. علت وجود ندول تیروئیدی، مشخص نیست. اما می‌تواند شامل کمبود ید و تیروئیدیت هاشیموتو باشد. این گره‌ها می‌توانند جامد یا پر از مایع باشند. بیشتر آن‌ها خوش‌خیم هستند، اما در درصد کمی از موارد می‌توانند سرطانی شوند. همانند سایر مشکلات مربوط به تیروئید، ندول‌های تیروئیدی در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود و خطر ابتلا به آن در هر دو جنس با افزایش سن افزایش می‌یابد. بیشتر گره‌های تیروئیدی هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، اگر به اندازه کافی بزرگ شوند، می توانند باعث تورم در گردن و در نتیجه مشکلات تنفسی، اختلال و درد هنگام بلع و گواتر شوند.

سرطان غده تیروئید

سرطان تیروئید، چهار نوع اصلی دارد: پاپیلاری، فولیکولار، مدولاری و آناپلاستیک. علت سرطان تیروئید ناشناخته است، اما برخی از عوامل خطر شامل سابقه خانوادگی گواتر، قرار گرفتن در معرض تابش زیاد و سندرم‌های ارثی خاص هستند. متداول‌ترین علائم و نشانه‌های سرطان تیروئید شامل وجود توده در گردن، مشکل بلع، گلو درد، گردن درد، تورم غدد لنفاوی گردن، سرفه و تغییرات در صدا باشد.

برای کمک به تشخیص قطعی و تعیین مرحله‌بندی سرطان تیروئید از نمونه‌برداری از بافت تیروئید، آزمایش تیروئید، معاینه فیزیکی، سی‌تی‌اسکن، اسکن PET، سونوگرافی و MRI استفاده می‌شود. جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و درمان با ید رادیواکتیو گزینه‌های درمانی هستند.

۱. سرطان پاپیلاری

سرطان تیروئید پاپیلاری یا کارسینوم پاپیلاری تیروئید شایع‌ترین نوع سرطان تیروئید است. در واقع حدود ۸۵% از سرطان‌های تیروئید مربوط به این نوع است. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آن قرار دارند. هنوز علت دقیق ایجاد این سرطان مشخص نیست و در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی‌کند. خوشبختانه این مورد قابل‌درمان‌ترین نوع سرطان تیروئید است.

۲. سرطان فولیکولی

دومین نوع شایع سرطان تیروئید، سرطان تیروئید فولیکولی است و حدود ۱۵% از سرطان‌های این ناحیه را تشکیل می‌دهد. کارسینوم فولیکولار نسبت به کارسینوم پاپیلاری تهاجمی‌تر و بدخیم‌تر است. در افراد بالای ۴۰ سال توده سرطانی تهاجمی‌تر می‌شود و در زنان بیشتر از مردان شایع است.

۳. سرطان آناپلاستیک

سرطان تیروئید آناپلاسیک بسیار نادر است و تنها ۱% از کل سرطان‌های تیروئید را تشکیل می‌دهند. اما با این حال خطرناک‌ترین نوع سرطان تیروئید شناخته می‌شود. متاسفانه اکثر این بیماران بیش از ۱ سال از تشخیص بیماری زنده نمی‌مانند. این نوع سرطان اغلب در یک سرطان تیروئید متمایز یا در گواتر ایجاد می‌شود.

۴. سرطان مدولاری

حدود ۳% از سرطان‌های تیروئید مربوط به این نوع سرطان است. سرطان تیروئید مدولاری اغلب هیچ علامتی ندارد و نمی‌توان مانند پرکاری و کم‌کاری تیروئید متوجه آن شد. بیشتر اوقات بیمار، شخص دیگر یا پزشک متوجه توده‌ای در گردن می‌شوند. گاهی ممکن است، توده حساس و دردناک باشد، اما این حالت همیشه اتفاق نمی‌افتد. این سرطان با رشد غیرطبیعی سلول‌های پارافولیکولی در تیروئید شروع می‌شود.

تیروئیدیت یا التهاب غده تیروئید

تیروئیدیت، به معنای التهاب تیروئید است که باعث آسیب به غده تیروئید و آزاد شدن هورمون‌های تیروئیدی در خون می‌شود. افراد مبتلا به تیروئیدیت معمولا دچار یک دوره کوتاه پرکاری تیروئید و به دنبال آن کم‌کاری تیروئید می شوند.

برخی از اشکال تیروئیدیت گذرا هستند، مانند تیروئیدیت پس از زایمان یا تیروئیدیت به دنبال عفونت. تیروئیدیت گذرا اغلب خود‌به‌خود و بدون نیاز به دارو برطرف می‌شود.

اشکال دیگر تیروئیدیت، مانند تیروئیدیت ناشی از ایمونوتراپی برای سرطان، مصرف اینترفرون آلفا یا مهارکننده‌های تیروزین کیناز، معمولا منجر به کم‌کاری تیروئیدی دائمی می‌شود و نیاز به درمان طولانی‌مدت با هورمون‌های تیروئیدی دارند.

افراد مبتلا به تیروئیدیت معمولا دچار یک دوره کوتاه پرکاری تیروئید و به دنبال آن کم‌کاری تیروئید می‌شوند.

غده تیروئید غیرفعال

گاهی اوقات، غده تیروئید از بدو تولد به درستی کار نمی‌کند. این بیماری، در حدود ۱ نوزاد از هر ۴۰۰۰ نوزاد تازه متولد شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در صورت عدم درمان، کودک می‌تواند در آینده هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی با مشکل روبرو شود. به همین دلیل، همه نوزادان پس از تولد از نظر وجود بیماری‌های غده تیروئید غربالگری می‌شوند.

اختلالات تیروئید در بارداری

بیماری های غده تیروئید در بارداری، در ۵ تا ۹ درصد از زنان پس از زایمان رخ می‌دهد. این وضعیت معمولا یک وضعیت موقتی است. در دوران بارداری، کم کاری و پرکاری تیروئید می‌توانند رخ دهند. همچنین ممکن است پیش از بارداری یکی از این بیماری‌ها را داشته باشید اما از آن اطلاع نداشته باشید.

شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید در بارداری بیماری خودایمنی است. تیروئیدیت هاشیموتو در زمان بارداری می‌تواند به تیروئید آسیب وارد کند. حتی گاهی فرد دچار پرکاری تیروئید در بارداری است و درمان بیش از حد باعث کم کاری تیروئید در بارداری می‌شود.

بیماری تیروئید درمان نشده می‌تواند باعث سقط جنین، زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد شود. همچنین می‌تواند باعث پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری در مادر شود. کم کاری تیروئید در دوران بارداری می‌تواند بر رشد کودک تاثیر بگذارد.

پرکاری تیروئید در بارداری

مادری که به پرکاری تیروئید در بارداری مبتلا است حتما برای درمان بیماری خود باید به متخصص غدد مراجعه کند تا رشد و نمو جنین با مشکل مواجه نشود. بارداری یکی از مهم‌ترین مواقعی است که اختلالات تیروئیدی می‌توانند ایجاد مشکل کنند. بنابراین در ماه‌های ابتدایی و همچنین پیش از بارداری معمولا عملکرد غده‌ی تیروئید چک می‌شود تا اگر مشکلی دارد، برطرف شود و سپس اقدام به بارداری صورت گیرد.

علائمی که یک مادر باردار با پرکاری تیروئید تجربه می‌کند شامل موارد زیر هستند؛

• مادر ممکن است که احساس تپش قلب داشته‌باشد.
• در مواردی کف دست زن عرق می‌کند و احساس گرما و گرگرفتگی می‌کند.
• از دیگر مشکلاتی که مادر باردار با پرکاری تروئید تجربه می‌کند، کاهش وزن است.
• اضطراب و زودرنجی را همراه با خود دارد.

اگر در مادر این علائم دیده‌شود، برای درمان آن باید اقدامات صورت گیرد. همچنین برای تشخیص پرکاری تیروئید آزمایش‌های لازم درخواست می‌شوند. اگر آزمایش‌ها مختل باشند، درمان با داروهای آنتی تیروئید شروع می‌شود. در صورت لزوم ممکن است که روش‌های درمانی تفاوت داشته‌باشند.

عوارض پرکاری تیروئید در بارداری

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در بارداری برای مادر باردار وجود دارد این است که مادر باردار و جنین در ارتباط تنگاتنگ با هم هستند و بسیاری از موادی که در بدن مادر وجود دارند از بند ناف و جفت عبور می‌کنند و به جنین می‌رسند. هنگامی که مادر به پرکاری تیروئید مبتلا باشد، مقداری آنتی بادی در بدن او تولید می‌شود که از جفت عبور می‌کند و می‌تواند به جنین برسد. در چنین مواردی احتمال اینکه جنین به اختلالات تیروئیدی مبتلا شود بسیار زیاد است. بنابراین عوارض پرکاری تیروئید برای جنین یک مادر باردار بسیار جدی است.

کم کاری تیروئیدی مرکزی

کم کاری تیروئیدی مرکزی، معمولا به علت وجود اختلال در غده هیپوفیز رخ می‌دهد. برای تشخیص این بیماری پزشک با استفاده از آزمایشات تصویربرداری، غده هیپوفیز را بررسی می‌کند. کم‌کاری تیروئیدی مرکزی با مصرف داروهای حاوی هورمون‌های تیروئیدی درمان می‌شود. 

از دلایل کم‌کاری تیروئیدی مرکزی می‌توان به اختلالات غده هیپوفیز مانند توده هیپوفیز یا تومور، سابقه جراحی هیپوفیز، پرتودرمانی، التهاب هیپوفیز ناشی از بیماری خودایمنی یا ایمنی درمانی برای سرطان، اشاره کرد.

خستگی نشانه تیروئید است؟

ارتباط میان خستگی و تیروئید بسیار پررنگ است. اگر با علائم خستگی و بی‌حالی به دکتر غدد مراجعه کنید، احتمالا اولین گزینه، بیماری های غده تیروئید است که باید بررسی شود. اختلالات تیروئید تاثیر قابل‌توجهی روی سطح انرژی و خلق‌وخوی بیمار دارند. کم‌کاری تیروئید باعث حس خستگی، تنبلی و افسردگی در شخص می‌شود. در صورت وجود چنین علائمی باید به متخصص غدد مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو بهترین متخصصان را پیدا کرده و از مشاوره حضوری، آنلاین یا تلفنی استفاده کنید.

افسرده اید یا مشکل تیروئید دارید؟

بیماری تیروئید اغلب با افسردگی اشتباه گرفته می شود. به نظر می رسد که کم کاری این غده اختلالی در راه رفتن، حرکت و سرحالی افراد ایجاد می کند بنابراین اغلب با افسردگی اشتباه گرفته می شود. اگر از داروهای افسردگی استفاده میکنید بهتر است با دکتر خود مشورت کنید شاید لازم باشید که داروهای خود را به داروهای تیروئید تغییر دهید.

دلایل نادر عملکرد غیر طبیعی تیروئید

• مقاومت در برابر هورمون‌های تیروئیدی
• پرکاری تیروئید ناشی از ید
• تومور ترشح کننده TSH
• تومورهای سلول‌های Germ 
• بیماری تروفوبلاستیک
• بیماری‌هایی مانند اسکلرودرمی سیستمیک، هموکروماتوز یا آمیلوئیدوز

بیماری های غده تیروئید چگونه تشخیص داده میشوند؟

اختلالات غده تیروئید، پس از معاینه فیزیکی توسط پزشک، با استفاده از آزمایش تیروئید، قابل تشخیص است. برای این آزمایش به نمونه خون وریدی نیاز است. علاوه بر این، آزمایشات تصویر برداری مانند سونوگرافی، نمونه‌برداری از بافت غده تیروئید وآسپیراسیون با سوزن نیز به تشخیص بیماری های غده تیروئید، کمک می‌کنند.

گاهی اوقات تشخیص بیماری تیروئید با استناد به علائم آن دشوار است. زیرا این علائم شباهت زیادی به علائم بیماری‌های دیگر یا علائم دوران بارداری دارند. اما می‌توان با روش‌های تشخیصی از آن مطمئن شد.

۱. آزمایش خون

یکی از مطمئن‌ترین و ساده‌ترین راه‌ها برای تشخیص اختلال در تیروئید آزمایش خون است. در آزمایش خون سطح هورمون‌های تیروئید اندازه‌گیری شده و کم‌کاری و پرکاری این غده مشخص می‌شود. آزمایش‌هایی که دراین‌رابطه انجام می‌شود، شامل موارد زیر است:

• بررسی هورمون محرک تیروئید (TSH): این هورمون در غده هیپوفیز ساخته شده و عملکرد هورمون‌های T3 و T4 را تنظیم می‌کند. معمولا اولین مرحله برای بررسی بیماری تیروئید انجام این آزمایش است. در بسیاری از مواقع کم‌کاری تیروئید به دلیل بالا بودن سطح TSH است و پرکاری آن به دلیل کاهش میزان TSH اتفاق می‌افتد.
• بررسی هورمون T4 با آزمایش T4: گاهی نیز دلیل کم‌کاری یا پرکاری تیروئید اختلال در هورمون T4 یا تیروکسین است. درصورتی‌که در آزمایش سطح T4 پایین باشد، نشانه کم‌کاری تیروئید بوده و در صورت افزایش این هورمون پرکار شدن این غده مشخص می‌شود.
• بررسی FT4 :FT4 تیروکسین آزاد است که برای اندازه‌گیری دقیق‌تر سطح هورمون T4 انجام می‌شود. در این روش اثر پروتئین‌های متصل به هورمون حذف شده و آزمایش دقیق‌تر انجام می‌شود.
• بررسی هورمون T3 با آزمایش T3: بررسی سطح این هومورن بیشتر برای تشخیص پرکاری تیروئید انجام می‌شود. البته گاهی کم‌کاری تیروئید را می‌توان با سطح پایین هورمون T3 تشخیص داد.
• بررسی FT3: پروتئین‌های روی سطح هورمون T3 ممکن است دقت آزمایش را پایین بیاورند. در روش بررسی FT3 تری یدوتیرونین آزاد اندازه‌گیری می‌شود.

سایر موارد در آزمایش خون

گاهی ممکن است، متخصص برای بررسی‌های بیشتر آزمایشات دیگری را توصیه کند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند.

• آنتی‌بادی‌های تیروئید: گاهی برای بررسی شرایط خودایمنی در تیروئید از این آزمایش استفاده می‌شود. آنتی‌بادی‌های میکروزومی، آنتی‌بادی‌های تیروگلوبولین و آنتی‌بادی‌های گیرنده تیروئید اندازه‌گیری شده و از این طریق اختلالات خودایمنی مشخص می‌شود.
• بررسی هورمون کلسی‌تونین: برای تشخیص سرطان مدولاری تیروئید و هیپرپلازی سلول این آزمایش انجام می‌شود.
• بررسی تیروگلوبولین: برای نظارت بر درمان سرطان تیروئید و تشخیص بیماری تیروئیدیت این آزمایش کاربرد دارد.

۲. آزمایش های تصویربرداری

گاهی اوقات پزشک با مشاهده تیروئید می‌تواند وجود اختلال در آن را تشخیص دهد. متداول‌ترین آزمایش تصویربرداری، اسکن تیروئید است. در اسکن تیروئید، اندازه، شکل و رشد ندول‌ها مشخص می‌شود.

روش دیگر سونوگرافی یا اولتراسوند است. شاید در روند بارداری یا بررسی رحم سونوگرافی انجام داده باشید. این روش در تشخیص بیماری های غده تیروئید نیز کاربرد دارد. در سونوگرافی از اشعه استفاده نمی‌شود و قبل از آن نیاز به آمادگی خاصی نیست. سونوگرافی تیروئید معمولا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

۳. معاینه فیزیکی

روش دیگر برای تشخیص اختلال در تیروئید معاینه فیزیکی در مطب پزشک است. متخصص با معاینه و بررسی گردن، بزرگ‌شدن و تورم تیروئید را تشخیص می‌دهد.

برای تشخیص بیماری‌های غده تیروئید قبل از بروز عوارض جدی اقدام کن.

دکتر تیروئید

درمان بیماری های غده تیروئید

گزینه‌های درمانی پرکاری تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• داروهای ضد تیروئید مانند متی مازول و پروپیل تیوراسیل: این داروها تولید هورمون را در تیروئید کم می‌کنند. 
• ید رادیواکتیو: این روش درمانی به سلول های تیروئید آسیب رسانده و از تولید مقادیر زیاد هورمون‌های تیروئید جلوگیری می‌کند.
• مسدودکننده‌های بتا: این داروها میزان هورمون‌های تیروئیدی را تغییر نمی‌دهند، اما به کنترل علائم کمک می‌کنند.
• جراحی: برداشتن غده تیروئید با جراحی یا تیروئیدکتومی، در صورت بزرگ‌شدن بیش از حد غده تیروئید

۱. درمان تیروئید کم کار

می‌دانیم که کم‌کاری تیروئید به معنی کم بودن هورمون‌های تیروئیدی در بدن است. بنابراین ساده‌است که برای درمان چنین مسئله‌ای می توان به سادگی با تجویز هومرون‌های ساختگی تیروئیدی مشکل کمبود هورمون تیروئید را در بدن درمان کرد. اگر می‌خواهید از این بابت به بهترین و سریع‌ترین درمان دست داشته‌باشید، بهتر است که به متخصص غدد در دکترتو مراجعه کنید. برای اینکار می‌تونید با مراجعه به سایت نوبت دهی آنلاین دکترتو، تخصص غدد و اندوکرینولوژی را جستجو کنید و بعد با انتخاب شهر مورد نظر به لیستی از پزشکان فوق تخصص غدد دسترسی داشته‌باشید.

گزینه‌های درمان کم کاری تیروئید، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

داروهای جایگزین تیروئید مانند لووتیروکسین: این داروی خوراکی هورمون مصنوعی بوده و علائم کم‌کاری تیروئید را معکوس می‌کند. با مصرف این دارو به مرور سطح کلسترول کم شده و وزن کاهش پیدا می‌کند. 

۲. انواع مختلف جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی)

باتوجه‌به شدت بیماری در طول جراحی می‌توان کل غده تیروئید را برداشت و یا قسمتی از آن را خارج کرد. به این جراحی تیروئیدکتومی گفته می‌شود. دو روش برای جراحی وجود دارد.

• برش جلوی گردن
• برش زیربغل

در روش سنتی جراحی، برش جلوی گردن ایجاد می‌شود. در این حالت جراح مستقیما به تیروئید دسترسی دارد و به‌راحتی آن را خارج می‌کند. در بیشتر موارد این روش استفاده می‌شود. به‌خصوص اگر تیروئید خیلی بزرگ شده یا گره‌های زیادی در آن ایجاد شده باشد.

در روش دیگر جراح برش را در زیربغل ایجاد می‌کند. در این روش تونلی به سمت تیروئید ایجاد شده و با استفاده از ابزار خاصی جراحی انجام می‌شود. جراح از بازوهای روباتیک برای جراحی استفاده می‌کند. در این روش برش دیده نمی‌شود، به همین دلیل روش بدون اسکار نام‌گرفته است. اما این جراحی پیچیده است و برای همه افراد مناسب نیست. افراد با شرایط زیر نمی‌توانند این روش را انجام دهند.

• وزن بدن مناسبی ندارند.
• ندول‌های تیروئیدی بزرگ شده است.
• بیماری مانند تیروئیدیت یا گریوز دارد.

برای تشخیص بیماری های غده تیروئید به کدام پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از علائم بیماری های غده تیروئید در بدن شما ایجاد شده است یا سابقه ابتلا به آن‌ها در خانواده شما وجود دارد، باید برای بررسی‌های دقیق به متخصص غدد و متابولیسم مراجعه کنید. متخصص با تجویز آزمایش خون و معاینه فیزیکی احتمال ابتلا به اختلالات تیروئید را ارزیابی می‌کند.

برای مراجعه به بهترین متخصص غدد می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.

برای دریافت نوبت مطب بهترین دکترهای متخصص غدد در شهرهای ایران می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:

دکتر متخصص غدد تهران
دکتر متخصص غدد شیراز
دکتر متخصص غدد اصفهان
دکتر متخصص غدد مشهد
دکتر متخصص غدد کرج

دکترتو مراقب سلامتی شماست!