در این مقاله می‌خوانید:
فاویپیراویر چیست؟
در سال گذشته، آغاز بیماری همه گیر کووید-۱۹ به بدترین بحران بهداشت جهانی در قرن گذشته تبدیل شده است. کشف یک عامل ضد ویروسی جدید و خاص در برابر SARS-CoV-2، یک برنامه‌ی زمانی طولانی و دشوار نیاز دارد. از این رو در این شرایط بهترین کار استفاده از داروهایی است که قبلاً در برابر سایر عفونت های ویروسی استفاده می‌شدند. یکی از این داروها فاویپیراویر است که در ابتدا به عنوان داروی ضد آنفولانزا در ژاپن به بازار عرضه شد.
فاویپیراویر برای اولین بار در مرکز بیماری همه گیر علیه SARS-CoV-2 در ووهان استفاده شد. با شیوع همه گیر در اروپا این دارو برای استفاده اضطراری در ایتالیا تأیید شد. و در حال حاضر در اکثر کشورهای درگیر با کووید-۱۹ مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ژوئن ۲۰۲۰، این دارو تاییدیه DCGI را در هند برای عفونت‌های خفیف تا متوسط کووید-۱۹ دریافت کرد.
مکانیسم اثرگذاری داروی فاویپیراویر
در داخل بافت بدن، فاویپیراویر به فرم فعال دارو تبدیل می‌شود و اثر ضد ویروسی خود را از طریق مکانیسم های زیر اعمال می کند:
- منجر به خاتمه سنتز پروتئین در ویروس می‌شود.
- این دارو در رشته RNA ویروس قرار می‌گیرد و از گسترش بیشتر آن جلوگیری می کند.
- اخیراً ثابت شده است که فاویپیراویر در عفونت‌های آنفلوآنزا، می‌تواند باعث نوعی جهش زایی کشنده در ویروس شود و آن را به یک داروی کشنده ویروس تبدیل می‌کند.
کاربردهای داروی فاویپیراویر
آنفولانزا:
فاویپیراویر ۵۳ نوع ویروس آنفولانزا از جمله سویه های فصلی نوع A مانند H1N1 و B را مهار می‌کند. همچنین در برابر سویه های مقاوم به درمان ویروس، از جمله مهار کننده های M2 و NA قابل استفاده است.
ابولا:
در طی شیوع ویروس ابولا در سال ۲۰۱۴، فاویپیراویر یکی از داروهایی بود که در لیست کوتاه WHO قرار گرفت. مطالعات نتایج دلگرم کننده‌ای برای این دارو نشان داد، اما، مشخص شد که فاویپیراویر در دوز اولیه ۶۰۰۰ میلی گرم و به دنبال آن ۲۴۰۰ میلی گرم در روز به مدت ۹ روز، در بیماران با ویرمی متوسط تا زیاد تاثیر دارد ، اما در بیماران با شدت بیشتر ویرمی تاثیر چندانی ندارد. به نظر می‌رسد که این دوز به خوبی تحمل می‌شود. یک مطالعه گذشته نگر همچنین نشان داد که بیماران تحت درمان با فایپیراویر شانس بقای بیشتری در برابر ویروس ابولا دارند.
ویروسهای RNA دار:
علاوه بر فعالیت فاویپیراویر در برابر ویروسهای آنفلوآنزا و ابولا، مشخص شده است که این دارو دارای اثر درمانی بر روی ویروسهای RNA دار مانند ویروس تب زرد، ویروس بیماری دست-پا-دهان و ویروس لاسا که باعث ایجاد تب خونریزی دهنده ویروسی و انسفالیت (عفونت و التهاب بافت مغز) می‌شود.
سارس کرونا ویروس (کووید-۱۹):
فاویپیراویر با مهار آنزیم‌های ویروس، باعث ورود اسان دارو به RNA ویروس می‌شود. نتیجه گرفتند که آنالوگ های نوکلئوزیدی (مانند فاویپیراویر) داروهای امیدوار کننده‌ای در درمان COVID-19 هستند.
اشکال دارویی و دوز مصرفی فاویپیراویر
فاویپیراویر در ایران فقط در فرم خوراکی به صورت قرص‌های ۲۰۰ میلی‌گرمی موجود است.
دوز توصیه شده فاویپیراویر جهت درمان موارد خفیف تا متوسط کووید-۱۹:
- بزرگسالان: ۱۶۰۰-۱۸۰۰ میلی‌گرم خوراکی دو بار در روز اول و سپس ۶۰۰-۸۰۰ میلی‌گرم خوراکی دو بار در روز به مدت ۷ تا ۱۴ روز.
مشاوره با پزشک
تداخلات دارویی فاویپیراویر
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای مصرفی شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. در این لیست همه تداخلات دارویی احتمالی نوشته نشده است. پس قبل از مصرف داروی فاویپیراویر لیستی از تمام داروهایی را که استفاده می‌کنید در اختیار پزشک خود قرار دهید.
نمونه هایی از داروهایی که می‌تواند با فاویپیراویر تداخل ایجاد کنند، در زیر ذکر شده است:
پیرازینامید:
پیرازینامید دارویی است که برای درمان سل استفاده می‌شود. مصرف همزمان پیرازینامید با فاویپیراویر باعث افزایش سطح اسید اوریک می‌شود. چک منظم سطح اسید اوریک هنگامی که این داروها با هم استفاده می‌شوند، توصیه می‌شود.
رپاگلیناید:
رپاگلیناید یک داروی ضد دیابت در گروه داروهای معروف به مگلیتینید است. فاویپیراویر متابولیسم رپاگلیناید را از طریق مسیر CYP2C8 مهار می‌کند، بنابراین باعث افزایش غلظت این دارو در خون و همچنین افزایش خطر سمیت آن می‌شود. علائم مسمومیت شامل: هیپوگلیسمی (کاهش شدید قند خون)، سردرد، افزایش بروز عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی و غیره است.
تئوفیلین:
تئوفیلین سطح خونی فاویپیراویر را افزایش می دهد و ممکن است خطر عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد.
فامسیکلوویر:
فامسیکلوویر دارویی ضد ویروسی است که برای درمان عفونت‌های ناشی از ویروس های تبخال دستگاه تناسلی و صورت و همچنین زونا استفاده می‌شود. همچنین گاهی اوقات از آن در درمان افراد مبتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی(HIV)، استفاده می‌شود. در صورت استفاده همزمان فامسیکلوویر با فاویپیراویر، ممکن است کارایی این داروها کاهش یابد.
آسیکلوویر:
آسیکلوویر داروی ضد ویروسی برای درمان ضایعات تبخالی ناشی از ویروس HSV، هرپس زوستر(زونا) و آبله مرغان است. این بیماری ممکن است تبدیل فاویپیراویر به قسمت فعال را به تاخیر بیندازد، بنابراین اثر ضد ویروسی آن را کاهش می‌دهد.
واکسن ویروس آنفولانزا (زنده/ ضعیف شده):
داروهای ضد ویروس آنفولانزا مانند فاویپیراویر ممکن است اثر درمانی واکسن آنفولانزا را کاهش دهند. بنابراین از مصرف این داروها در دوره ۴۸ ساعت قبل و ۲ هفته بعد از تزریق واکسن زنده آنفولانزا خودداری کنید.
عوارض جانبی داروی فاویپیراویر
مانند همه داروها فاویپیراویر نیز می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. با این وجود بسیاری از افراد هیچ عارضه جانبی نخواهند داشت. ضمناً اگر پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است تشخیص داده که مصرف این دارو بیشتر از مضرات آن به سود شماست. مطالعات نشان می‌دهد که عوارض جانبی زیر در حدود ۲۰٪ از بیمارانی که فاویپیراویر دریافت کرده اند(با دوز کمتر از میزان مجاز کووید-۱۹) مشاهده شده است. در لیست زیر برخی از عوارض شایع این دارو ذکر شده است:
اثر بر روی غدد درون ریز:
-
- افزایش اوریک اسید (هیپراوریسمی)
استفاده از فاویپیراویر منجر به روند افزایشی وابسته به دوز اوریک اسید خون می‌شود. یک بررسی سیستماتیک توسط پیلکینگتون و همکاران انجام شده است. هیچ مدرکی معتبری وجود ندارد که نشان دهد، هیپراوریسمی ناشی از فاویپیراویر منجر به تظاهرات بالینی می‌شود.
اثرات قلبی:
-
- درد قفسه سینه
اثر روی سیستم گوارش:
اثرات خونی:
-
- کاهش نوتروفیل ها
اثرات کبدی:
-
- آسیب به سلول‌های کبد
- افزایش آنزیم‌های کبدی
نکات مهم در مصرف داروی فاویپیراویر
ملاحظات بارداری:
براساس داده های حاصل از مطالعات تولید مثل حیوانات، استفاده از فاویپیراویر در بیماران باردار منع مصرف دارد. شواهدی وجود دارد که بیان می‌کنداین دارو دارای پتانسیل تراتوژنیک و سمیت جنینی است. قبل از اینکه فاویپیراویر برای زنان در سنین باروری تجویز شود، ضروری است که تست بارداری انجام گیرد. زنانی که توانایی باروری دارند، باید در طول درمان با فاویپیراویر و به مدت یک هفته بعد از آخرین دوز از روش‌های موثر جلوگیری از بارداری استفاده کنند.
ملاحظات تغذیه با شیر مادر:
مشخص نیست که فاویپیراویر در شیر مادر ترشح می‌شود یا خیر. بر اساس داده های مطالعات حیوانی، شیردهی در طول درمان با فایپیراویر منع شده است.
|
|
