داروی هیدروکسی کلروکین چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف

هیدروکسی کلروکین چیست و چه کاربردی دارد؟

هیدروکسی کلروکین متعلق به گروهی از داروها است که به عنوان ضد مالاریا شناخته می‌شوند. به عنوان پیشگیری یا درمان مالاریا (یک عفونت گلبول قرمز خون که توسط گزش یک پشه منتقل می‌شود) استفاده می‌شود. با این حال، این دارو برای درمان مالاریای شدید یا پیچیده استفاده نمی‌شود.

داروی هیدروکسی کلروکین برای درمان برخی از بیماری‌های خود ایمنی (لوپوس، آرتریت روماتوئید) استفاده می‌شود. هیدروکسی کلروکین مشکلات پوستی را در لوپوس کاهش داده و از تورم و درد در آرتروز جلوگیری کند.

داروی هیدروکسی کلروکین برای درمان مالاریا و  برخی از بیماری‌های خود ایمنی (لوپوس، آرتریت روماتوئید) استفاده می‌شود.

ورود به سایت دکترتو

نحوه‌ی عملکرد داروی هیدروکسی کلروکین

هیدروکسی کلروکین یا Hydroxychloroquine؛ باعث افزایش pH در واکوئل‌های داخل سلولی شده و فرایندهایی مانند تخریب پروتئین توسط هیدرولازهای اسیدی در لیزوزوم، مونتاژ ماکرومولکول‌ها در اندوزوم ها و اصلاح پروتئین های بعد از ترجمه در دستگاه گلژی را تغییر می‌دهد.

محفظه‌های سیتوپلاسمی اسیدی برای هضم پروتئین آنتی‌ژنیک و مونتاژ پپتیدها با زنجیره‌های آلفا و بتا پروتئین های کلاس II MHC مورد نیاز است. در نتیجه، داروهای ضد مالاریا از تشکیل مجتمع های پروتئینی پپتید-MHC مورد نیاز برای تحریک سلول های T CD4 + کاسته و منجر به تنظیم پایین پاسخ ایمنی در برابر پپتیدهای خود آنتی ژنی می‌شوند.

از آنجا که این مکانیزم با سایر داروهای ضدروماتیسم متفاوت است، داروهای ضد مالاریا به خوبی برای تکمیل این ترکیبات در درمان دارویی ترکیبی مناسب هستند.

نحوه‌ی مصرف و دوز مصرفی هیدروکسی کلروکین

مالاریا:

• برای جلوگیری از ناراحتی معده هیدروکسی کلروکین را به صورت خوراکی، معمولاً همراه با غذا  مصرف کنید.
• دوز و طول درمان : بر اساس شرایط پزشکی و پاسخ به درمان است.
• کودکان: دوز نیز بر اساس وزن است.
• برای جلوگیری از مالاریا ، طبق دستور پزشک این دارو را به صورت خوراکی مصرف کنید. که معمولاً هفته ای یکبار مصرف می شود.
• برای کمک به یادآوری تقویمی را علامت گذاری کنید.
• این دارو معمولاً ۱ تا ۲ هفته قبل از ورود به ناحیه اپیدمی مالاریا شروع می‌شود.
• مصرف آن را به صورت هفتگی در حالی که در منطقه هستید و به مدت ۴ تا ۸ هفته پس از ترک منطقه یا طبق دستور پزشک ادامه دهید.

  لوپوس یا آرتریت روماتوئید:

• طبق دستور پزشک، هیدروکسی کلروکین را به صورت خوراکی مصرف کنید، معمولاً یک یا دو بار در روز.
• پزشک ممکن است به تدریج دوز شما را افزایش دهد.
• پس از مدتی که از دارو استفاده کردید و وضعیت شما بهتر شد، ممکن است پزشک به شما دستور دهد دوز خود را کاهش دهید. تا زمانی که دوز مناسب‌تری را با کمترین عوارض بدست آورید.
• اگر داروی خاصی را نیز برای اسهال (کائولن) یا داروهای ضد اسید (مانند منیزیم / هیدروکسید آلومینیوم) مصرف می‌کنید، حداقل ۴ ساعت قبل یا بعد از این محصولات هیدروکسی کلروکین مصرف کنید. این محصولات ممکن است با هیدروکسی کلروکین متصل شوند و از جذب کامل بدن در آن جلوگیری کنند.
• به طور منظم از هیدروکسی کلروکین استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید.
• اگر آن را طبق برنامه روزانه مصرف می‌کنید، هر روز در ساعت معین مصرف کنید.
• مصرف هیدروکسی کلروکین را بدون صحبت با پزشک قطع نکنید، خصوصاً اگر آن را برای مالاریا مصرف می کنید.
• ادامه مصرف این ماده برای مدت زمان تجویز شده مهم است.
• توقف خیلی زود پیشگیری یا درمان ممکن است منجر به عفونت یا بازگشت عفونت شود.
• اگرهیدروکسی کلروکین را برای لوپوس یا آرتروز مصرف می‌کنید، ممکن است چندین هفته یا ماه طول بکشد.

عوارض جانبی داروی هیدروکسی کلروکین

هیدروکسی کلروکین ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. در صورت شدید شدن علائم  زیر، به پزشک خود اطلاع دهید:

اگر علائم زیر را مشاهده کردید ، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

• مشکل در خواندن یا دیدن (کلمات، حروف، یا قسمت هایی از اشیا)
• حساسیت به نور
• تاری دید
• تغییرات بینایی
• دیدن گرگرفتگی یا رگه های نوری
• مشکل شنیدن
• زنگ زدن در گوش
• ضعف عضلانی
• خون‌ریزی یا کبودی غیرمعمول
• سفید شدن یا ریزش مو
• تغییرات روحی یا روانی
• ضربان قلب نامنظم
• خواب آلودگی
• تشنج
• کاهش هوشیاری
• در مورد آسیب رساندن یا کشتن خود فکر می کنید.
• علائم بیماری کبد (مانند درد شدید معده و شکم، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره)
• ضعف عضلانی
• حرکات ناخواسته یا کنترل نشده 

این دارو ممکن است باعث کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) شود. در صورت بروز علائم کاهش قند خون، مانند تعریق ناگهانی، لرزش، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه، یا گزگز دست و پاها، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی بسیار جدی

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: سرگیجه‌ی شدید، غش کردن، ضربان قلب سریع یا نامنظم، تشنج ، بلافاصله از کمک پزشکی استفاده کنید.

این دارو ممکن است مشکلات جدی چشم و بینایی ایجاد کند.

خطر ابتلا به این عوارض با استفاده طولانی مدت از این دارو و با مصرف این دارو در دوزهای بالا افزایش می یابد.

اگر علائمی از مشکلات جدی چشم دارید، از جمله: حساسیت به نور، تغییرات بینایی (مانند چشمک زدن / رگه های نور، تاری دید، مشکل خواندن، از بین رفتن مناطق بینایی) ،به پزشک خود اطلاع دهید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است.

با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی مانند موازد زیر به پزشک خور سریعا اطلاع دهید:

موارد احتیاط و هشدار در مصرف داروی هیدروکسی کلروکین

قبل از مصرف هیدروکسی کلروکین، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود بگویید.

قبل از استفاده از هیدروکسی کلروکینسابقه‌ی پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً اگر هریک مشکلات زیر را دارید:

• مشکل آنزیمی خاص (کمبود گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز -G6PD)
• مشکلات بینایی/ چشم
• مشکلات شنوایی
• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• استفاده منظم از الکل
• مشکلات پوستی (مانند پسوریازیس) 
• اختلال خاص خون (پورفیری)
• تشنج

اگر دیابت دارید، هیدروکسی کلروکین ممکن است بر قند خون شما تأثیر بگذارد. 

قند خون خود را طبق دستور به طور منظم بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید.

در صورت مشاهده علائم افت قند خون، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید (به بخش عوارض جانبی مراجعه کنید)

ممکن است لازم باشد پزشک داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما را تنظیم کند.

در هنگام استفاده از هیدروکسی کلروکین مراقب موارد زیر باشید:

• هیدروکسی کلروکین ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند.
• کمتر زیر نور آفتاب قرار بگیرید.
• از غرفه‌های برنزه کننده و چراغ‌های آفتاب پرهیز کنید.
• در فضای باز از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید.
• در صورت آفتاب سوختگی یا تاول‌های پوستی یا قرمزی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
• قبل از انجام جراحی، کلیه محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده ، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.
• هیدروکسی کلروکین ممکن است وضعیتی ایجاد کند که بر ریتم قلب تأثیر بگذارد (طولانی شدن QT). طولانی شدن QT . به ندرت می‌تواند باعث ضربان قلب سریع و نامنظم جدی (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید ، غش کردن) شود که بلافاصله به مراقبت پزشکی نیاز دارد.
• اگر شرایط پزشکی خاصی داشته باشید یا داروهای دیگری مصرف کنید که ممکن است باعث طولانی شدن زمان QT شود، خطر طولانی شدن QT ممکن است افزایش یابد.

قبل از استفاده از هیدروکسی کلروکین در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر حتما به پزشک خود اطلاع دهید:

• مشکلات قلبی خاصی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در نوارقلب)، سابقه‌ی خانوادگی مشکلات قلبی خاص (QT) طولانی شدن در نوار قلب).
• مقادیر کم پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. این خطر ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند داروهای ادرار آور / “قرص های آب”) یا داشتن شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ افزایش یابد.
• در دوران بارداری، هیدروکسی کلروکین باید فقط در مواردی که به وضوح مورد نیاز است استفاده شود.
• این دارو به شیر مادر منتقل می شود.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد.

لیستی از تمام کالاهایی که استفاده می کنید (شامل داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را نگه دارید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. 

بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، متوقف یا تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از:

• پنی سیلامین 
• ریمدسیویر

بسیاری از داروها علاوه بر Hydroxychloroquine ممکن است بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر بگذارند مانند:

مشاوره با دکتر روماتولوژی

اوردوز با هیدروکسی کلروکین

• ضربان قلب سریع و نامنظم 
• غش کردن
• تنفس آرام و کم عمق
• تشنج 

منبع: webmd ,medlineplus ,mayoclinic ,pubmed